Ən əsası budur ki,
Trotskinin özünə bütün bunların nəyə lazım olduğunu, vətəndaş müharibəsinin
bitməsindən dərhal sonra yenidən
Vladimir İliçlə əlaqəni kəsərək və nəhayətində
özü-özünü qanundan kənar qoyaraq niyə partiyada böyük müxalifətçilik
qalmaqalı yaratdığını mən anlamırdım? Vəzifəpərəstlik? Partiyada aparıcı yer
tutmaq arzusu?
Axı bunun mümkün
olmayacağını anlamaq üçün o qədər də axmaq deyildi. Tərəfdarlarının hər yerdə
yoldaş Trotskinin Fəhlə-Kəndli Qızıl Ordusunun başçısı olduğunu deyib
boğazlarını cırsalar da onun xüsusi populyarlığı yox idi. Vladimir İliçin ona
verdiyi ləqəbin bircə dəfə xatırlanması ilə onun istənilən siyasi rəqibi
İudacığı tiraja çıxan siyasi fahişə edərdi. Trotskinin müxalifətçiliyi şüurlu
şəkildə siyasi intihar idi. Və o bu addımı atdı.
Anlaşılmazlıq sağ-trotskist
blokun işinə dair yuxarıda sitat gətirilmiş ittiham qərarı əldə edilənən qədər
davam etdi. Levin 1921-ci ildən alman və 1926-cı ildən ingilis kəşfiyyatı ilə
əməkdaşlıq faktının təsdiq edilməsinə qədər trotskiçiliyin tamamilə dəqiq
mahiyyətini müəyyən edən Stalinin gözüaçıqlığına növbəti dəfə təəccübləndim.
“ Yeni trotskizmin
xarakterik cəhətləri nədən ibarətdir?
1) “Permanent” inqilab məsələsi haqqında. Yeni trotskizm “permanent” inqilab nəzəriyyəsini açıq şəkildə
müdafiə etməyi vacib bilmir. O sadəcə
təyin edir ki, Oktyabr inqilabı “permanent” inqilab ideyasını tamamilə
təsdiqləmişdir. Buradan növbəti nəticəni çıxarır: leninizmdə müharibədən sonra,
Oktyabr inqilabı dövründə baş verənlər vacibdir və qəbul ediləndir, əksinə, müharibəyə, Oktyabr
inqilabına qədər olanlar doğru deyil və qəbul edilməzdir. Leninizmin iki
hissəyə - “köhnə”, “yarasız” proletariatın və kəndli sinfin diktaturası ideyası ilə müharibədən əvvəlki leninizm və
trotskizmin tələblərinə uyğunlaşdırmaq istədikləri yeni, müharibədən sonrakı,
Oktyabr leninizmi - bölünməsi də buradan ortaya çıxır. Leninizmin bu ikiyə
bölünməsi nəzəriyyəsi trotskizmə ona görə ilkin, az-çox “qəbul edilən” addım
kimi lazımdır ki, lenizmlə mübarizədə
növbəti addımlarını yüngülləşdirsin.
Amma leninizm müxtəlif elementlərdən hazırlanmış və
ikiyə bölünməsinin mümkünlüyünə yol verən eklektik nəzəriyyə deyil. Leninizm
1903-cü ildə yaranmış, üç inqilabın imtahanından keçmiş və dünya
proletarlarının döyüş bayrağını kimi irəli addımlayan bölünməz nəzəriyyədir.
“Bolşevizm,
-Lenin deyir, - 1903-cü ildən siyasi təfəkkür cərəyanı və siyasi partiya kimi
mövcuddur. Ancaq bolşevizm tarixi mövcud olduğu bütün dövr ərzində kifayət
qədər izah edə bilər ki, ən çətin şərtlərdə proletariatın qələbəsi üçün vacib
olan dəmir intizamı necə yarada və qoruyub saxlaya bildi”.
Aydındır ki, partiya bu
qəribə nəzəriyyə ilə razılaşa bilməz.
1 2) Partiya mənsubiyyəti məsələsi haqqında. Köhnə trotskizm menşeviklərlə
vahid nəzəriyyənin köməyilə (və praktika) bolşevik partiyalılığını pozurdu.
Amma bu nəzəriyyə o qədər rüsvay edilib ki, indi onu heç xatırlamaq belə
istəmirlər. Partiya mənsubluğunu pozmaq üçün müasir trotskizm yeni, daha az
rüsvayçı və təxminən “demokratik” köhnə
kadrların gənc partiya kadrları ilə qarşı –qarşıya qoyulması nəzəriyyəsini
düşünüb. Trotskizm üçün bizim partiyanın vahid və bölünməz tarixi mövcud deyil.
Trotskizm bizim partiyanın tarixini iki qeyri-bərabər hissəyə bölür, Oktyabr
inqilabına qədərki və sonrakı. Bizim partiyanın tarixinin Oktyabr inqilabına qədərki hissəsi, əslində tarix deyil, tarixdən əvvəlki
dövrdür, bizim partiyanın vacib olmayan və ya çox da vacib olmayan hazırlıq
dövrüdür. Bizim partiyanın Oktyabr inqilabından sonrakı hissəsi isə həqiqi, əsl
tarixdir. Orada hissədə bizim partiyanın “köhnə”, “tarixdən əvvəlki”, vacib
olmayan kadrları var. Burada isə- yeni, həqiqi, “tarixi” partiya. Partiya
tarixinin belə original sxeminin bizim partiyanın köhnə və yeni kadrları
arasında birliyin parçalanması, bolşevik partiyalılığının dağıdılması sxemi
olmasını sübut etməyə çətin ki, ehtiyac var.
Aydındır ki, partiya bu qəribə sxemlə razılaşa bilməz.
3) Bolşevizm liderlərı
haqqında. Köhnə trotskizm Lenini az ya çox açıq şəkildə, nəticələrdən qorxmadan
ifşa etməyə çalışırdı. Yeni trotskizm daha ehtiyyatla
hərəkət edir. O köhnə trotskizmin işini Lenini tərifləmək şəkli altında, onu
ucaltmaq şəkli altında görməyə çalışır.”
“Yeni trotskizmin təhlükəli olması nədədir? Ondadır
ki, trotskizm özünün bütün daxili mahiyyətinə əsasən proletar diktaturasının
zəifləməsinə, dağılmasına yönələn qeyri-proletar elementlərin mərkəzi və
toplanış məntəqəsi olmaq şansına malikdir”. (İ.V.Stalin. “Leninizm və
trotskizm”).
Bununla belə daha sadə
dildə desək, trotskizm ideologiya deyil, əksinqilabın leninizmə, daha sonra
stalinizmə, beləliklə də Sovet hökumətinə qarşı mübarizədə beynəlxalq
burjuaziyanın əlində silaha çevrilmiş alman və ingilis agentinin istifadə
etdiyi universal metodlar toplusudur. Və trotskistlər Bronşteyn partiyasının
üzvləri deyillər, bu metodlarla silahlanmış kəslərdir. Xarici kəşfiyyat
orqanları tərəfindən cəlb edilmiş satqının hansı ideologiyası ola bilər? “Trotskizm”
adı altında marksizmin cərəyanı anlayanlara hansı yerdə gülmək olar? Orda
sadəcə xüsusi xidmət orqanlarının ümumi təxribatçı metdoları var.
Ümumi metodlar isə elə
ümumidirlər. Onlardan kimlərin vaxtilə və indi istifadə etdiyinə baxaq.
Beləliklə.
“Köhnə mübarizənin davamı
adı altında Stalin Fövqəladə Komissiyanı mauzer altındn keçirdi və bütün köhnə
bolşeviklər nəslini və yeni nəslin daha müstəqil və fədakar nümayəndələrini
məhv etdi”. Diqqət, bunu söyləyən N.S.Xruşov deyil. Bu sətirlərin müəllifi
Trotskidir.
“Düşünmürəm ki, bütün
insanlıq tarixində heç olmasa az-çox dərəcədə Stalinin rəhbərliyi altında Kreml
tərəfindən təşkil edilmiş nəhəng yalan fabrikinə oxşar bir şey tapmaq
mümkündür, özü də bu fabrikin ən əsas işlərindən biri Stalinin yeni
bioqrafiyasının yaradılmasıdır” – bu da Xruşovun 20-ci qurultaydakı
hesabatından deyil. Yenə Trotskinin sözləridir.
Brejnev dövrünün sosializm
rəqabətini xatırlayırsız? Bilmək istəyirsiz bu
saxtakarlıq staxanov hərəkatının yerinə kimin resepti üzrə daxil edilmişdi? “Staxanov hərəkatının təcrübəsinə əsasən hakimiyyət və
proletariat arasındakı dərin məsafə özünü xüsusi parlaq büruzə verdi. Əvəzində işçilərə təsəlli olaraq bu gücləndilimiş
işəmuzd üsul “sosializm rəqabəti” adlandırılır. Bu adlandırılma lağlağa kimi
səslənir.
Kökü biologiyamızda yatan,
ilk olaraq acgözlükdən , paxılıqdan, imtiyazdan təmizlənmiş rəqabət şübhəsiz
ki, kommunizmdə də mədəniyyətin ən vacib təkanverici qüvvəsi olaraq qalacaq.
Amma ən yaxın, hazırlıq dövründə sosializm cəmiyyətinin həqiqi təsdiqi bəlkə də
sovet hakimiyyətinin əl atdığı gerilikçi kapitalizmin alçaldıcı üsulları ilə
həyata keçirilməyəcək, hər şeydən əvvəl bürokratik kötük zoruna deyil azad
insanın daha layiqli üsulları ilə həyata keçiriləcək. Çünki, bu kötək özü elə
köhnə dünyanın ən iyrənc mirasıdır. Sosializm haqda utanmadan danışmadan əvvəl
o hissələrə parçalanmalı və hər kəs
qarşısında ocaqda yandırılmalıdır.” (L.D.Trotski)
Brejnev düvrünün SSRİ-si
haqda başqa sualınız var?
Qorbaçov və onun
aşkarlığını xatırlayırsız? Bax bunu:“Bürokratik
mütləqiyyət öz yerini sovet demokratiyasına verməlidir. Tənqid hüququnun və
həqiqi seçim azadlığının bərpası ölkənin sonrakı inkişafının vacib şərtidir ” –
Qorbatıy deyil. Bu yenə də Trotskidir.
“Sovet rejiminin daxilində iki əks fikir
böyüyür. Çünki o, çürüyən kapitalizmin əksinə olaraq istehsal güclərini inkişaf
etdirir, sosializmin iqtisadi təməlini hazırlayır. Çünki o, yüksək təbəqələrin
xeyrinə olaraq burjua bölünmə normaları ifadələrini daha ifrat hala çatdırır,
kapitalizmin restavrasiyasını hazırlayır. Mülkiyyət formaları və bölüşdürülmə normaları arasındakı ziddiyyətlər
sonsuz olaraq arta bilməz. Ya burjua normaları, bu və ya digər formada,
istehsal vasitələrini də əhatə edəcək, ya da əksinə, bölünmə normaları
sosializm mülkiyyətinə uyğunlaşmalı olacaq” –
bəyəm müasir “marksistlər” və “tarixçilər” SSRİ-nin dağılma səbəbini
bununla izah etmirlər? Axı təxminən eyni sözlərdir? Bu sözləri yazan isə yenə də yoldaş
Trotskidir. Əlavə edək?
“Bürokratiyanın dinc və könüllü şəkildə sosializm bərabərliyi xeyrinə özündən imtina edəcəyinə heç bir halda güvənmək
olmaz. Belə bir əməliyyatın olduqca aşkar nöqsanlarına baxmayaraq indinin
özündə o çin və ordenləri tətbiq etməyi mümkün hesab edirsə,sonrakı
mərhələlərdə qaçılmaz olaraq özünə əmlak münasibətlərində dayaq axtarmalı
olacaq. Etiraz etmək olar ki, böyük
bürokrat üçün hansı mülkiyyət formasının hakim olmasının fərqi yoxdur, təki
onlar ona lazımi gəliri təmin etsinlər. Belə mülahizə təkcə bürokratın
hüququnun dayanıqsızlığını deyil, həm də sonrakı nəslin taleyi məsələsini
əhəmiyyətsiz edir. Ən müasir ailə kultu göydən düşməyib. İmtiyazlar onları
övladlara miras qoymaq mümkün olmadığı halda qiymətinin yarısını itirmiş olur.
Amma vəsiyyət hüququ mülkiyyət hüququndan ayrılmazdır. Trest müdiri olmaq
kifayət deyil, pay sahibi olmaq lazımdır. Bürokrtiyanın bu mühüm sahədə qələbəsi onun yeni varlı sinfə
çevrilməsi demək olardı”.
Ən maraqlısı budur ki,
xarici agentliklərin tapşırığı ilə sovet bürokratiyasını ifşa edərkən bu
“yoldaş” kimi nəzərdə tuturdu?
Düşünürsüz ki, partiyadakı bürokratiyanı? Məşhur “Kadrlar hər şeyi həll
edir” şüarı, sovet cəmiyyətini təbiətini, hətta Stalinin istədiyindən də artıq,
daha açıq xarakterizə edir. Öz mahiyyətinə görə kadrlar hakim və idarəedici orqandır. “Kadrlar” kultu
hər şeydən əvvəl bürokratiya, administrasiya, texniki aristokratiya kultunu
ifadə edir. Digər sahələrdə olduğu kimi kadrların qabağa çəkilməsi və
tərbiyələndirilməsi işində də sovet rejimi burjuaziyanın artıq çoxdan özündə
həll etdiyi məsələləri həll etməli olur. Amma Sovet kadrları sosializm bayrağı
altında çxış etdikləri üçün daha yüksək rütbələr və daha yüksək əmək haqqı
tələb edirlər. “Sosialist” kadrların bu şəkildə fərqləndrilməsi burjua
bərabərsizliyinin yenidən yaranması ilə müşahidə olunur”.
Bunlardan sonra sizə hələ
də aydın deyil ki, “elitanın yenidən yaranması” ideyasının müəllifi kimdir.
Və sonda, Kuryaqinlə
maraqlanırsız, onun Leninin Oktyabra qədər dağıdıcı-dövlət əlehdarı, sonra isə
dövlət qurucusu olması haqda söylədiklərini bilirsiz? Bu haqda İ.V.Stalinin nə
söylədiyini təkrarlayım: “Leninizmin iki hissəyə - “köhnə”, “yarasız” proletariatın
və kəndli sinfin diktaturası ideyası ilə
müharibədən əvvəlki leninizm və trotskizmin tələblərinə uyğunlaşdırmaq
istədikləri yeni, müharibədən sonrakı, Oktyabr leninizmi - bölünməsi də buradan
ortaya çıxır. Leninizmin bu ikiyə bölünməsi nəzəriyyəsi trotskizmə ona görə
ilkin, az-çox “qəbul edilən” addım kimi lazımdır ki, leninizmlə mübarizədə növbəti addımlarını
yüngülləşdirsin.”
Trtotskizm Sov.İKP –də
1953-cü il çevrilişindən sonra təxminən yarım əsr boyu inadla təbliğ edildi,
üzdə trotskizmi tənqid etsələr də, demək olar ki, bütün sol yönümlü iyasi
hərəkatlar onun metodlarından aktiv istifadə edirlər...
Pyotr Balayev
Tərcümə Azərbaycan Eko-sosialistlərinə məxsusudur
mənbə: https://p-balaev.livejournal.com/541492.html