Кто и как развалил СССР. На кого работала вся страна

Андрей Фурсов в статье "Фултонское начало" ("ЛГ",№11,2007) пишет о причинах гибели СССР:

- В 1987г. внешний долг США возрос до 246 миллиардов долл.
19 окт 1987г. катастрофически рухнул Уолл-стрит!

В сложившейся с итуации США могло спасти только чудо.

И чудо явилось в образе Горбачева.
Горбачев сдал все позиции СССР на военной и полической арене - начиная с демонтажа ядерного паритета. (с)

Но, добавлю, ГОРБАЧЕВ ПОГУБИЛ И ЭКОНОМИКУ СССР.
В январе 1987г. были отменены ограничения во внешней торговле -
те ограничения, которые прикрывавали от обвала внутренний рынок СССР .
Ибо без таких ограничений внутренний рынок СССР не мог продержаться и одного дня -
с его огромным диспаритетом цен на продовольствие и товары народного потребления по отношению к внешнему рынку.

И вдруг разрешено было предприятиям и частным лицам вывозить за рубеж все товары -
продовольствие, сырье, электронику, энергию, продукцию химической промышлнности - словом: всё, всё и всё!

Словно мощный ураган пронёсся над огромной территорией СССР и мгновенно высосал из страны все материальные ценности.
Полки продовольственных и промтоварных магазинов опустели .

Т. Карягина обнаружила "черные дыры" в экономике СССР лишь в октябре 1988г.

В том году частыми лицами за рубеж было вывезено 500 000 цветных телевизоров, 200 000 стиральных машин.
Лишь одна иностранная семья вывезла только в 1988г. :
392 холодильника,
72 стиральные машины,
142 кондиционера.
А сотрудники только одной из сотен тысяч иностранных организаций -1400 утюгов,
138 швейных машин. 174 вентилятора.
А также:
3500 кусков мыла и 242 кг стирального порошка - тех самых, что по настоянию нардепов были закуплены якобы для советских людей за валюту.
Это данные, которые в те времена случайно просочились в прессу

Только через одну из тьмы и тьмы таможен СССР частные лица вывезли в одном только 1989г. дефицитных товаров свыше 2-х миллионов тонн.

Подчистую вывозилась продукция Красноярского хлопчатобумажного комбината:
( "Кому выгоден товарный дефицит? ", "СР", 13.03.90).
Хорошая простыня в те времена стоила 5 руб, пододеяльник - 8 руб.

Даже "Известия" опечалились в те дни судьбой страны:
Статья " О ценах, деньгах, и социальной справедливости":

- " Цены на государственную продукцию у нас, как правило, ниже рыночных.Но это вовсе не означает, что она нам дешево обходится.
Никто при этом не знает, сколько наиболее качественных и дешевых вещей именно по причине качества не доходит до прилавка, уплывает неизвестно куда.
И сколько криминальных миллионов делается на этих дефицитах".(22 мая 1990г.).

И даже "АиФ" откликнулась статьей:
- "Где же ситец и парча?" -

- "После 1985г. начался доселе невиданный экспортный бум:поставки тканей за рубеж выросли более. чем в 3 раза.
Хлопчатобумажных - почти в 4 раза,
Льняных - в 7 раз.Внешняя торговля стала превращаться в дестабилизирующий фактор внутреннего рынка текстиля".

Причем, в "АиФ" речь шла только о госдарственном экспорте.Но частный вывоз намного превосходил государственный!

Причем, установить размеры вывоза было невозможно:
Те же "Известия" тогда же писали:

- "Наша держава - одна из немногих в мире, где не ведётся таможенной статистики".

ГРАБЁЖ ЗОЛОТОГО ЗАПАСА

21 июля 1989г. новыми Таможенными правилами были сняты все ограничения на вывоз из СССР золота и драгоценных камней.

Семидесятилетний труд советской таможни был уничтожен в одно мгновение.

Золото в невероятных доселе масштабах выбрасывалось на внутренний рынок, а затем , приобретенное во внутренним ценам СССР, вывозилось за океан.

"Московский комсомолец" так описал ювелирную торговлю в те дни:

- "Яркая картина ажиотажа, бушующей стихии, многократного выполнения нормы продажи ювелирных изделий за счет Гохрана...
Штурм прилавков, бомбардировка письмами Гохрана с требованием новых поставок золота и драгоценных камней..." -

Это лишь несколько слов из статьи с выразительным заголовком:
- "КУДА ИДЕТ ЦУНАМИ ?"
.
"Известия" тогда требовали для борьбы с очередями за золотом и бриллиантами:- "Пустить в ход такой мощный резерв, как Государственный золотой запас" .

"Советская культура" призвала вообще убрать такой барьер на пути вывоза золота, как таможни:см. "Границы без замков", 25.08.90. (интеллигенты-диссиденты впереди планеты всей по развалу собственного государства! )

Через некоторое время Г.Явлинский переполошил прессу заявлением об исчезновении золотого запаса.
Но довольно быстро затих.

Сколько было вывезено золота?

В 2002г. экономист В.А.Грязнов - крупнейший эксперт Гохрана - опубликовал три большие статьи (каждая - на всю полосу) об истории и динамике добычи и рынка золота и драгоценных камней.

Вот данные В.Грязнова:
В 1985г.золотой запас СССР составлял 2500 тонн.
В 1991г. этот запас сократился до 250 тонн!!!

Помимо 2250 тонн золотого запаса испарились добытые в 1986-90гг. дополнительные 1500 тонн.

www.duel.ru/200219/?18_3_2

(Помимо приведенных мною данных в статьях даны обширные сведения о стоимости золота и драгоценных камней в разные эпохи, о величинах их добычи в странах мира - целая энциклопедия, написанная крупным специалистом ):
www.duel.ru/200231/?31_3_1
www.duel.ru/200303/?03_03_01

Целый клад знаний для интересующихся драгметаллами и драгкамнями.

Выгодно ли было вывозить золото ?

Один грамм золота в те дни стоил в СССР примерно 50 руб.
В то же время на мировом рынке 1г золота стоил 13 долларов
( "АиФ", №8, 1990).
Какой "навар" получали вывозившие золото и драгоценные камни?

Сейчас цены на золото и драгоценные камни превысили все мыслимые пределы.Так насколько разжирел Запад только за счет вывезенного из СССР золота?

Что такое "чудо Бальцеровича", о котором вещают разнообразные "спецы" ?

Американские эксперты предложили Бальцеровичу свернуть производство и нормальную торговлю, и всемерно поощрять мелкую торговлю с рук.

Т.е. деклассировать трудовое население, и превратить его в "нацию спекулянтов".

И все эти деклассированные элементы - миллионы и миллионы - как саранча налетели на СССР и стали вывозить всё, что могли урвать - от импортной мебели до тюбиков зубной пасты - тоннами.

В те дни на Съезде депутатов поднялся жуткий скандал и крики об отсутствии зубной пасты.

О причинах такого отсутствия рвущим глотку нардепам и не пришло в голову задуматься.
Они запросто приняли решение закупить за рубежом зубную пасту на 60 миллионов долларов.

Кого обогатили эти 60 миллионов?

Во Франции, откуда ее везли, эубная паста стоила 15 франков.

В СССР она продавалась по 1 руб.

Разумеется, вся эта паста на 60 миллионов долл. в одно мгновение оказалась снова за рубежом.

В Польшу ее высылали в посылках по 500 тюбиков, но количество таких посылок - прямо в фабричной французской упаковке (!), ограничено не было.

Вывозили эти упаковки целыми багажниками автомашин.
Целыми купе поездов.Контейнерами на палубах судов.

Французские духи вывозили ящиками - 40 руб за флакон по эту сторону границы - и 80-100 долл. - по ту.

Далее через Польшу везли в Германию и далее - но уже по европейским ценам.

Тащили всё и как муравьи оставляют голый скелет от мощного тела льва, там и эти "пираньи Бальцеровича" оставили советским людям пустые полки.

Нет ни одного наименования предметов потребления - от продуктов питания до техники - которые бы не вывозились.

Вывозились наши великолепные ткани:

Другой источник:

"Ленинградская правда", 1992г.:

- " В СССР к 1990-91гг. ежегодно производилось по 38 метров тканей на человека.

из них 75% мирового производства льняных тканей, 16% - шерстяных.Хлопчатобумажных - 13%, и шелковых - 12%.
Только офиициально (т.ее. гос-вом и СП) вывезено 50% льняных, и 42% шерстяных тканей."
Но в этих цифрах не учтен вывоз отдельными частными лицами :

А они, как саранча, вывозили всё, что сумели урвать!

Т.е. вывоз был тотальным - 100%-ным!

Вывозились продукты.

ВЫВОЗ МАСЛА:

СССР производил 21,4 % мирового выпуска сливочного масла.
(население СССР составляло 4,88% от мирового).

Производство масла всё увеличивалось, но в результате вывоза на него появились талоны.

На одного жителя СССР сливочного масла приходилось на 26% больше, чем в Великобритании.

В Великобританию поставок сливочного масла не велось, но в магазинах Лондона оно присутствовало.

Советское сливочное масло не поставлялось и в Африку, к примеру в Эпиопию, но в Аддис-Абебе оно продавалось.
И, конечно, в четыре раза дороже, чем в СССР.

ВЫВОЗ МЯСА:

Производство мяса в 1991г. составляло 11.7 % от мирового уровня.

Потребление мяса в СССР было на 668 тыс.тонн меньше его производства.
Однако дело обстояло гораздо хуже.

Это данные официальной статистики..
В этом-то и состоит статистическая ловушка тех лет.

Статистика считала потребленным ВНУТРИ СССР всё то масло и мясо, которое было отправлено на склады для продовольственных магазинов.

При продаже масла и мяса никто паспортов не требовал, и посему они, купленные в СССР ,
но вывезенные за его пределы, якобы увеличивало благосостояние советского народа.

А ведь многие тонны масла и мяса, предназначенные для торговли, уходили прямо со складов, минуя магазины - и вывозились за пределы СССР - контейнерами по морю, поездами и автотранспортом по суше, самолетами - по воздуху.

А статистика считала, что всё это сожрал советский народ.
--------
Почему капиталисты до сих пор вопят, что Гайдар "спас страну от голода"?!

Потому что он поднял цены на то же масло так, что мелким спекулянтам стало невыгодно его вывозить.
(мелькие-то мелкие, но их были тьмы и тьмы - как саранчи).

Павлов попробовал поднять цены на некоторые дефициты на какую-то долю процента - какой хай поднялся!

Т.е., тотальный вывоз, помимо того что угробил СССР, был одним из механизмов, приведшим гайдаров и шахраев к власти.

В конце 80-х - начале 90-х исчезло всё:

Носки и холодильники, мебель и утюги. телевизоры и тарелки,простыни и стиральные машины!

Колбасу и рыбу, сахар и крупы - всё сожрала налетевшая саранча!

Алюминиевые котелки, миски, ложки вывозились как дешевое и ценнейшее сырье,
уже прошедшее самый энергозатратный и экологически грязный этап обработки.

Жучки-вывозники проели некогда мощный корабль советской экономики до трухи!

И в 1991г. он рухнул!

SSRİ-nin dağıdılması haqda

Azərbaycan kommunistləri, təəssüf ki, SSRİ-nin dağıdılmasına və kapitalizmin bərpasına müqavimət göstərmədilər. Ya da yetərincə müqavimət göstərmədilər. Ayaz Mütəllibov QKÇP-ni (Qorbaçovu vəzifəsindən kənarlaşdırmış yüksək rütbəli partiya və hökumət üzvlərindən ibarət kollegial orqan) tanıdı tanımasına, yanı SSRİ-nin dağılmasını istəmirdi, amma sonra Əbülfəzçi və Heydərçi qaraguruhun təzyiqinə dözməyib geri çəkildi. Çəkilməsəydi də heç nə dəyişməyəcəkdi. SSRİ-ni Qorbi və Yeltsin Moskvadan dağıdırdılar. Yeltsin (eks)müttəfiq respublikalara “nə qədər bacarırısınız azadlıq götürün” təbliğ edirdi. Faktiki olaraq ABŞ-ın planını həyata keçirirdi.
Rusiya kommunistləri və prosesin gedişini anlayan işçilər müqavimət göstərirdilər. ABŞ və “beynəlxalq aləm” deyilən qlobal maliyyə elita Yeltsinə hər cür dəstək verməsəydi, həqiqi kommunistlər və sovet dəyərlərinə inanan işçilər nə SSRİ-ni dağılmağa, nə də kapitalizmin bərpasına izn verməyəcəkdi.
Sovet tərəfdarları ilə kapitalizm tərəfdarları arasında son döyüş 1993-cü ildə sentyabr-oktyabr aylarında baş verdi. Boris Yeltsinin vətən xaini olduğu aşkar bəlliydi, Rusiya kommunistləri sonuna qədər mübarizə aparıb, kapitalizmin restavrasiyasına mane olmağa çalışırdılar. Rusiya parlamenti Boris Yeltsinə qarşı impiçment mexanizmini işə salmışdı. Cavab olaraq demokrat Yeltsin (“demokrat” amerikançılara deyilir – bunu birdəfəlik bilin, Yeltsinin diktator və fırıldaqçı olduğu sirr deyil.) parlamentin üstünə ordu yeritdi, parlamentin binasını tank atəşinə tutdu. Baxmayaraq ki, binanın içində 5 (!) minə yaxın insan vardı, aralarında qadınlar uşaqlar, xalqın seçdiyi “millət vəkilləri”. Təbii ki, sovet mənəviyyatı ilə yaşamaq istəyənlər parlamentin müdafiəsinə qalxdılar. Və onlara da atəş açıldı. “20 Yanvar, 20 Yanvar” deyib tutdurublar, halbuki o faciəni elə SSRİ-ni dağıtmaq üçün Qorbaçov Əbülfəzçilərin və Heydərçilərin köməyi ilə törətmişdi. Təkcə o günlər Rusiya parlamentinin qarşısında ....1500 yaxın sosializm tərəfdarları öldürüldü. Ən dəhşətlisi isə bu qanlı hadisələrdə bilavasitə ABŞ-ın barmağının olması idi. Belə ki, ABŞ səfirliyindən snayperlər Yeltsinin tərəfində olan desant hissələrinə atəş açılmışdı, bu haqda hələ o illər prokuraturada izahat verən Hava-desant qoşunlarının komandir müavini Viktor Sorokin demişdi: “hardasa səhər 8 radələrində desant hissələri Ağ ev tərəfə hərəkət etdi. Hərəkət vaxtı 5 desantçı öldürüldü, 18 yaralandı. Arxadan atırdılar. Mən özün bunu müşahidə edirdim. Amerikan səfirliyindən atəş açırdılar. Bütün həlak olanlar və yaralananlar arxadan açılan atəş nəticəsində olmuşdu.
Təbii ki, ABŞ snayperləri bunu Yeltsinin razılığı olmadan etməzdilər, edə bilməzdilər. Məqsədləri desantçıları qızışdırmaq idi, onlara atəşin sovet tərəfdarları tərəfindən açıldığını deyirdilər. Desantçıların xalqa qarşı getməyəcəklərindən qorxan Yeltsin və onun ABŞ ağaları bunu etmişdilər ki, desantçılar qəzəblənsin, qisas almaq istəsin.
Bu linklərə baxmağınız məsləhətdir. Tarixi bilməsək, düzgün qiymətləndirməsək, heç vaxt doğru yol seçə bilmərik, doğru yolla gedə bilmərik, faydalı xalqçı liderlərə yox, populist və özünü düşünən fırıldaqçılara üstünlük verərik. 

Bir şəxsin hədiyyəsi: hər şey belə başladı...

Bu hekayə müharibə zamanı bütün pullarını təyyarə hazırlanmasına hədiyyə etmiş ilk insan haqqındadır. Ferapont Qolovatıy – vətənpərvərliyin başlanğıcının ilk təşəbbüskarıdır.

15 dekabr 1942-ci ildə Saratov ərzisinin Novo-Pokrov rayonunun “Staxanovec” artelinin kolxozçusu Ferapont Petroviç Qolovatı bütün əmanətini – 100 min rubl – Qırmızı Ordu üçün təyyarə əldə edilməsinə vermişdi və təyyarəni Stalinqrad cəbhəsinin təyyarəçisinə təqdim edilməsini istəmişdi. Ali baş komandana məktubunda yazmışdı ki, iki oğlunu cəbhəyə yola salıb, o da qələbəyə öz payını vermək istəyir.

Stalin cavab Verdi: “Qırmızı Ordunun və onun Hava Qüvvələrinin qayğısına qaldığınız üçün Sizə təşəkkür edirəm,  Ferapont Petroviç. Qırmızı Ordu sizin bütün vəsaitinizi döyüş təyyarəsinin hazırlanmasına bağışlamağınızı unutmayacaq. Təbrikimi qəbul edin”. Təşəbbüsə böyük diqqət yetirdilər. Həmin təyyarənini məhz kimə təqdim edilməsinə Stalinqrad cəbhəsinin Hərbi soveti qərar verdi. Hərbi maşını ən yaxşılardan birinə - 31-ci qırıcı qvardiya aviapolkunun mayoru komandir Boris Nikolayeviç Eremiyə təqdim etdilər. Burada Eremin və Qolovatının yerli olması öz rolunu oynadı.

Aydındır ki, təyyarənin alınması qərarını vermək kolxozçu üçün asan deyildi. Oğullar cəbhədə, Ferapont Petroviç ailədə yeganə kişi idi, çiyinlərində 9 nəvənin qayğısına qalmaq yükü vardı. Sadə kolxozçuda bu qədər pul hardan idi? Qolovatının şəxsi təsərrüfatında 22 arı pətəyi vardı. Bal satışından gələn vəsait təyyarə üçün pulun böyük hissəsini təşkil edirdi, yerdə qalan hissəsini buğda və tərəvəz satmaqla yığmışdı.

Yak-1 təyyarəsinin füzelyajının  yan tərəfində yazı vardı: “ “Staxanovec” kolxozunun kolxozçusu Qolovatıdan Stalinqrad cəbhəsi qvardiyasının mayoru təyyarəçi  Ereminə “. Yeni boyadan parıldayan maşına baxaraq mayor Eremin düşünürdü, qırıcı üçün vəsait toplamaqdan ötrü böyük kəndli ailəsinə neçə il zəhmət çəkmək lazım olmuşdu. O başa düşürdü ki, belə maşında düşməni daha yaxşı vurmaq lazım idi. Mayor Eremin Ferapont Qolovatının təyyarəsində Stalinqraddan Krıma kimi döyüşmüşdü, və vurulmamışdı.

Amma hücum maşını bütün resurslarını sərf etdi,onda uçmaq təhlükəli oldu. Təyyarə 1944-cü ilin mayında texniki ekspertizanın aktı tərtib edildikdən sonra Saratova göndərildi, tamaşa üçün onu mərkəzi meydanda yerləşdirdilər,sonra isə ərazidəki muzeyə verdilər.

Amma Ferapont Qolovatı təyyarənin artıq döyüşə bilməməsi ilə barışan insan deyildi. 1944-cü ilin 25 mayında “Pravda” qazeti xəbər verdi ki, kolxozçu onun vəsaitinə yeni konstruksiyalı təyyarə alınması və yenidən mayor Ereminə verilməsi üçün Ali baş komandana müraciət edib. Amma bu dəfə onun ailəsinin vəsaiti kifayət etməyib və o qohumlara müraciət edib. Qohumlar, xüsusilə qardaşı İvan, onu dəstəkləmişdilər və tezliklə mayor Eremin yeni Yak-3 almışdı. Bu dəfə təyyarənin bortunda yazılmışdı: “ Ferapont Petroviç Qolovatıydan ikinci təyyarə. Düşmənin tamamilə darmadağın edilməsi üçün”.

Tərcümə Azərbaycan Ekososialistləri

Şəxsi əmanətlər

1943-cü ilin əvvəlində 237-ci hücum avia-alayına yeni İl-2 təyyarəsi gətirildi. Bu təyyarə digər hücum təyyarələrindən üzərindəki qeyri-adi yazı ilə fərqlənirdi – “Lenoçkadan, atama görə”.

Bu təyyarənin Stalinə məktubdan başlayan hekayəsi vardı. “Əziz İosif Vissarionoviç. Mənim atam Azarenkov Anatoliy Vasileviç, hücum aviasiyası eskadrilyasının komandiri mənim çox sevdiyim Vətənimizi qoruyaraq cəbhədə həlak olmuşdur. Mənim anam Kiyevdə həlak olub,mən nənəmlə yaşayıram. O, təqaüdçüdür, 2-ci qrup əlildir. Təqaüd alanda o mənə oyuncaq hədiyyə edir. Mən yolka üçün pul toplamışam və 110 rubl yığmışam, hansı ki, bu pulu hücum təyyarəsinin hazırlanması üçün qəbul etməyinizi və mənim atamın xidmət etdiyi  237 -ci alaya verməyinizi xahiş edirəm ki, mənim atamın yoldaşları atamın ölümünə görə, nənəmə görə murdar almanlardan qisas alsınlar, nənəm mənə görə çox ağlayır”.

Müraciətin müəllifi Moskva şəhərinin 612 N-li məktəbinin 1-B sinfinin şagirdi Lena Azarenkova idi. Məktub 1943-cü ildə “Огонек” jurnalının 4N-li buraxılışında nəşr olundu və  ölkənin bütün uşaqları özlərinin “yolka” və “konfet” pullarını təyyarənin hazırlanmasına verməyə başladılar. Onların kiçik əmanətləri birlikdə böyük məbləğə çevrildi. İvanov ərazisi məktəblilərindən – milyon rubl, Stavropol sahəsinin məktəblilərindən – 100 min rubl..

Lenanın arzusu həyata keçdi. Uşaqların yığdıqları pullara alınmış təyyarəni qəbul edən 237 saylı hücum aviapolkunun təyyarəçiləri qiza yazdılar: “Əziz Lenoçka! Biz sənin təşəbbüsünlə toplanmış pula hazırlanmış təyyarəni döyüş cərgəsinə qəbul etdik. Səni inandırırıq ki, biz, sənin atanın döyüş dostları onun ölümünə görə alman quldurlarından qisas alacıq. Döyüş təyyarəsində - hücumçuda sənin adını yazdıq və onu sənin atanın ən yaxın yoldaşına təqdim etdik”.

Çuvaş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasından olan İlya və Mariya Şirmanovlar bütün var-dövlətlərini orduda xidmət edən yeganə oğlanları üçün tank hazırlanmasına vermişdilər. Üzərində “Oğluma hədiyyə” yazılmış tank 1943-cü ilin iyun ayının əvvəlində Ural zavodunda hazırlanmışdır. Maşının təqdim edilməsi mitinqində döyüşçünün valideynləri də iştirak edib birlikdə həmin bu şəkli çəkdiriblər. Amma təəssüf ki, baş serjant olan Andrey Şirmanov bu tankla cəmi 1 il döyüşə bilmişdi və döyüşlərin birində ekipajla birlikdə qəhrəmancasına həlak olmuşdu.

“ƏSL” KAPITALIZM-ƏSL FANTAZIYADIR

Həqiqi kapitalizmin hansısa qızıl əsrinin qayıtması haqda fantaziyaların və arzuların köməkliyi ilə iqtisadi böhranın öhdəsindən gəlmək mümkün deyil. Biz irəli getməliyik və kapitalizmdən daha yaxşı bir şey qurmalıyıq.

Qlobal iqtisadi böhran artıq 6 ildir ki, davam edir, və biz tez-tez müxtəlif tərəflərdən- eyni zamanda da sağ libertarianlardan – müasir böhranın səbəblərinin özlərinəməxsus izahını  eşidirik. Hələ 2007-ci ildən bizə təsdiq etməyə çalışırlar ki, müasir böhran guya kapitalizmin günahı və onun işində hər hansı qüsur deyil.

Guya bütün bunlar bizim sistemin kapitalizm sistemi olmamasına görə baş verir, bizim dünyanın qarşılaşdığı problemlər isə sistem xarakteri daşımır. Və əgər biz “geriyə”, “əsl” kapitalizmə bənzər bir dövrə qayıda bilsəydik, bizim bütün çətinliklərimiz və problemlərimiz dərhal həll olardı.

Böhranın belə izahı müəyyən siyasi reseptlər də nəzərdə tutur, hansı ki, bu reseptə əsasən biz hazırki pis iqtisadi sistemə son qoymalıyıq.

 “Daydaylı”, “bandit”, “qumarbaz”, “inhisarçı” – bunlar adətən hazırki (“korlanmış”) kapitalizmi ifadə edən anlayışlardan bəziləridir. Belə kapitalizm, - bizə söyləyirlər – həqiqi kapitalizmdən fərqli olaraq, inkişaf və çiçəklənməni təmin edə bilməz. Bu şəkildə düşünənlər daha sonra, bir qayda olaraq, bu və ya digər iblisi mühakimə etməyə başlayırlar, hansı ki, onların fikrinə görə əsl kapitalizmi “korlayır”. Və bu iblislər həmişə əsl kapitalizmə nəzərən xarici qüvvələrdir – sanki, onun antitezisidir: bu gah bədnam “güclü dövlətdir”, gah inhisarlardır, gah Federal Ehtiyat Sistemidir (FES), gah sosial təminat sistemidir, gah vergilərdir, gah həmkarlar ittifaqlarıdır – və s.

Məhz onların əsl kapitalizmin işinə müdaxiləsi, guya, lap başdan kapitalizmə xas olan effektivliyi bloka salır. Bütün bu iblislər iqtisadi ədalətin həyata keçirilməsinə - həqiqi kapitalizmin ideyaya görə gəlirləri hər bir insanın və hər bir müəssisənin ümumi iqtisadiyyatı necə zənginləşdirməsindən asılı olaraq bölüşdürməsinə mane olurlar. Kapitalizmə nəzərən yad olan bütün bu iblislər iqtisadi nemətlərin bölünməsi prinsipini özlərinin “xüsusi maraqları” xeyrinə korlayırlar. Guya bizim iqtisadiyyatımız və ümumilikdə cəmiyyətimiz də məhz buna görə əziyyət çəkir.

Əsl kapitalizmin belə müdafiəsi sayəsində iqtisadi böhranı elə tənqid etmək olar ki, bu tənqiddə antikapitalist heç bir şey səslənməsin. “Əsl” kapitalizm tərəfdarları bu şəkildə kapitalizmə loyallıqlarını saxlayırlar – amma abstrakt kapitalizmə, eyni zamanda da burda və indi mövcud olan,konkret kapitalizmi tənqid etməklə. Bütün hiyləgərlik bundan ibarətdir ki, getdikcə daha dərin böhran vəziyyətinə girən hazırki sistemi kapitalizmdən başqa istənilən şeylə təqdim etmək.

Bütün bunlar sadəcə fantaziyadır – kapitalizm həmişə “çirkli” olub. Heç olmasa bu faktı götürək ki, kapitalizm və hakimiyyət strukturları həmişə mövcud olublar. Hökumət ,bir qayda olaraq,  kapitalistlər sinfinə digər sinifləri məğlub etməkdə və məhv etməkdə kömək edərək onların maraqlarına xidmət edib.

Fransa İnqilabı zamanı güclənən ticarətçilər,bankirlər və xırda kapitalistlər sinfi fransız feodalizminin kökünü kəsmək üçün dövlət hakimiyyətini ələ keçirdilər. Amerika inqilabçıları ABŞ-da kapitalizmin inkişafını sürətləndirməkdən ötrü dövlət hakimiyyətinə səlahiyyəti Britaniyadan aldılar. Bu məqsədlə yerli əhaliyə qarşı müharibələr aparıldı,onların torpaqlarının işğalı törədildi; baza infrastrukturların (kanalların,dəmir yollarının,şose və aeroportların) tikintisi getdi. ABŞ-da Vətəndaş müharibəsi və onun nəticələri; poçt sisteminin, məhkəmə sisteminin (mübahisələrin həlli üçün polis və məhkəmələrin) inkişafı; yeni təhsil sistemi və s. Bütün hər şey kapitalizmin inkişafı üçün. Hakimiyyətsiz kapitalizm sadəcə fantaziyadır.

Eyni şəkildə inhisarlar da həmişə kapitalizmdə mövcud olub. Hər bir kommersiya müəssisəsi  daim monopoliyanın yaranmasından qorxur və bazarlıq etdiyi sənaye sahəsində monopoliyanın yaranmasının qarşısını almağa çalışır. Və eyni şəkildə, hər bir müəssisə bazarda öz monooliyasını təşkil etmək üçün istənilən imkandan istifadə edir. Hər iki halda biz gəlir arxasınca qaçışla rastlaşırıq. Beləliklə, rəqabət monopoliyaya səbəb olur – və əksinə. Kapitalizmdə həmişə monopoliyalar yaradılır(rəqabəti aradan qaldıran) və dağıdılır (rəqabətin yüksəlişi). Monopoliyasız əsl kapitalizm də fantaziyadır.

FES alternativ maliyyə strukturları kapitalistlər üçün əlverməz olduqda onları dəyişdi. Pul və kredit sistemi,həmçinin onun kapitalizmdə rolu nəzarət və idarəetmə institutlarının inkişafı ilə paralel olaraq inkişaf edirdi. Hər bir müasir kapitalist iqtisadiyyat funksiyaları ABŞ-ın FES-nin funksiyalarına uyğun olan mərkəzi banka sahibdir. Və bütün mərkəzi banklar kapitalist iqtisadiyyatın maraqlarına xidmət edir və ondan asılıdır. Mərkəzi maliyyə idarəsi olmayan inkişaf etmiş (və ya müasir) kapitalizm də fantaziyadır.

Gəlir arxasınca qaçmağa susamış əməyin kapitalist avtomatlaşdırılması,həmçinin artım və azalmanın təkrarlanan iqtisadi tsiklı ona gətirib çıxarır ki, işçilərin sayı iş yerlərinin sayından çox olur. Və əgər kütləvi işsizlik uzun müddət davam edirsə, nəticədə insanların dərdi onlarda əvvəlcə qəzəb, daha sonda isə üsyan doğurur. Kapitalizmdə əməyin avtomatlaşdırılması və kapitalizm iqtisadiyyatının qeyri-stabilliyi həmişə kapitalizmin öz mövcudluğuna təhlükə olublar. Mövcudluğuna olan belə bir təhlükənin dərəcəsini azaltmaq üçün kapitalizm insanların əzablarını xeyriyyəçilik və işsizlik üzrə müavinətlərin köməkliyi ilə az da olsa yüngülləşdirməyin müxtəlif üsullarını işləyib hazırlamışdır.

Sosial müavinət sistemi kapitalizmə hər hansı xarici qüvvə tərəfindən sırınmayıb, kapitalizmin öz daxilində formalaşan özünümüdafiə sisteminin inkişafının nəticəsidir. Kapitalizmdə tam məşğulluğa çox az təsadüf olunur,işsizlik isə əksinə, həmişə olub və norma olaraq da qalır. Kapitalizmdə həmişə sosial təminat sistemi vasitəsilə işsizlərə kömək üçün nə qədər vəsait yönləndirmək üstündə qəzəbli mübahisələr olur. Ona görə də bu və ya digər sosial təminat sistemi olmadan əsl kapitalizm haqda arzular sadəcə illuziyadır.

Və, nəhayət, kapitalizmə xas olan gəlirlərin və var-dövlətin bölüşdürülməsində bərabərsizliyin artması tendensiyası həmişə və hər yerdə maddi nemətlərin yenidən bölüşdürülməsinin sosial mexanizmlərinin inkişafına səbəb olmuşdur. Belə mexanizmlərdən biri vergidir – axı verginin funksiyası heç vaxt hökumətin özünün fəaliyyətinin təminatı üçün yalnız pul toplamaq olmamışdır. Proqressiv vergiqoymadan reqressiv vergiqoymaya keçid və əksinə gəlirlərin və/və ya varın özünün yenidənbölüşdürülməsi prinsiplərinin dəyişməsini də nəzərdə tutur ki, bu da sosial şəraitin və siyasi konfliktlərin gərginlik dərəcəsinin dəyişməsinin müəyyənləşdirilməsi deməkdir. Gəlirlər və var-dövlət ya kapitalistlərin öz arasında, ya da kapitalistlər və əhalinin bütün yerdə qalan hissəsi arasında bölüşdürülür. Gəlirlərin və var-dövlətin bölüşdürülməsinin hər hansı vergi sistemi olmadan əsl kapitalizm sadəcə fantaziyadır.

Həmkarlar ittifaqları da kapitalizmin məhsuludur. Kapitalizm iqtisadiyyatında işçilərin yaşadıqları problemlər onların praktiki olaraq hər yerdə həmkarlar ittifaqı yaratmağa can atmalarına səbəb olmuşdur. Və həmkarlar ittifaqları əsl kapitalizmə hardansa xaricdən sırınmış hansısa təşkilat deyil. Kapitalistlər həmkarlar ittifaqlarının məhv olması və zəifləməsi üçün həmişə mübarizə aparıblar, ya da onların yaradılmasına mane olmağa çalışıblar. Onlar heç vaxt tamamilə öz məqsədlərinə çatmağa nail olmayıblar. Əsl kapitalizm həmkarlar ittifaqı olmadan - əsl arzu olunanı həqiqət qəbul etməkdir.

Amma bütün bu fantaziyalar,illuziyalar və uydurulan ssenarilər ideologiyanın alətləridir. “Əsl kapitalizmə dönüşün” mümkünlüyünə inam və arzu insanları kapitalizmin sərhədlərini keçən inkişaf ssenarilərini nəzərdən keçirməkdən uzaqlaşdırır və ya ciddi sosial dəyişikliklərə can atan hərəkatları dəstəkləməkdən yayındırır. Bunun əvəzində insanlar dövlətin rolunun azalmasına və ya hökuməti dəyişməyə can atmaqla məşğuldurlar. Onlar monopoliyalara, FES-ə, vergi sisteminə, sosial təminat sisteminə və ya həmkarlar ittifaqlarına qarşı mübarizə aparırlar.

Amma hətta libertarianlar (və digərləri) qismən öz istədiklərinə nail olmağı bacarsalar belə, bununla kapitalizmin problemləri heç bir şəkildə həll olunmur. Bütün bu institutları və təşkilatları yaradan kapitalizm onların natamam məhvinə cavab olaraq həmişə elə həmin institutları və ya onların variantlarını yenidən yaradıb.

Həqiqi kapitalizmin hansısa qızıl əsrinin qayıtması haqda fantaziyaların və arzuların köməkliyi ilə iqtisadi böhranın öhdəsindən gəlmək mümkün deyil. Biz irəli getməliyik və kapitalizmdən daha yaxşı bir şey qurmalıyıq. İndi –uzun müddətdən sonra – bizimlə eyni nəticəyə gəlməkdə artan insan kütləsi ilə birlikdə birləşə bilərik.

Riçard Volff

Tərcümə Azərbaycan Ekososialistlərinə məxsusdur

Noam Xomski: Yer Kürəsi kimə məxsusdur?

Burdan bir neçə mil uzaqda baş verən dəhşətli faciələrin və ,bəlkə də, yaxın gələcəkdə qarşılaşacağımız ən qorxulu fəlakətlərin fonunda özünün bütüb abstraktlığı və qeyri-müəyyənliyi ilə dünyanın tezliklə yaxşılaşmağına xidmət edə biləcək prespektivlərdən danışmaq səhv və hətta ağır olardı.

Mən bir neçə dəfə Livanda olmuşam və Livan xalqının təsirli hazırlığı ilə yüngülləşən böyük ümidlər anı kimi, böyük ümisdizlik anının da çətinliklərə sinə gəlmək və yenidən yoluna davam etmək olduğunu görmüşəm.

Mənim ilk səfərim,əgər bunu belə adlandırmaq mümkünsə, düz 60 il əvvəl olub- təxminən düz vaxtında. Bir dəfə gecə biz həyat yoldaşımla İsrailə məxsus Qalileyin şimal hissəsində gəzirdik, onda bizə bir cip yaxınlaşdı və bizə geri qayıtmaq əmr olundu. Sən demə biz sərhədi təsadüfən keçməklə başqa ölkəyə gəlib çıxmışıq. O zaman sərhəd qeyd olunmamışdı, indi isə, çox güman ki, silahla işarələnmişdir.

Bu kiçik hadisə idi, amma o mənə aydın şəkildə göstərdi ki, sərhədlərin (ümumiyyətlə elə dövlətlərin də) leqimitimliyi, ən yaxşı halda, şərti və müvəqqəti bir şeydir.

Praktiki olaraq, bütün sərhədlər zorakılıq vasitəsilə müəyyən olunur və müdafiə edilir,özü də əsassız olaraq. Livan-İsrail sərhədi 100 il əvvəl Osmanlı İmperiyasını imperialist Britaniya və Fransanın maraqlarına əsasən bölən Sayks-Piko müqaviləsi ilə müəyyən olunmuşdur. Amma nə bu torpaqlarda yaşayan insanlar, nə də onun landşaftı heç kəsi maraqlandırmırdı. Bu sərhəd tamamilə mənasızdır və məhz buna görə də bu haqda bilmədən onu belə asanlıqla keçmək mümkün  idi. 

Əgər bütün dünyanı bürüyən dəhşətli konfliktlərə nəzər salsaq aydın olacaq ki, onların demək olar ki, hamısı imperialist cinayətlərin mirasıdır və böyük derjavaların öz maraqları üçün həyata keçirdikləri sərhədlər tərəfindən doğurulublar.

Deyək ki, puştunlar Britaniyanın Pakistanı Əfqanıstandan ayırdığı Düran Xəttini heç vaxt qəbul etməyiblər, bundan əlavə, onu heç bir əfqan hökuməti də qəbul etməyib. Amma müasir imperialist derjavalar üçün bu sərhədi keçən puştunları “terrorist” adlandırmaq və onların evlərini amerika pilotsuz təyyarələri və xüsusi təyinatlı qüvvələri üçün hədəfə çevirmək sərfəlidir.

Dünyada Meksika və Birləşmiş ştatlar – iki dost ölkə arasında olan sərhəd kimi ən müasir texnologiyalarla qorunan və ehtiraslı ritorikaya xidmət edən sərhədlər azdır. Bu sərhəd XİX əsrdə ABŞ-ın işğalçılığı nəticəsində müəyyən edilmişdir. Amma prezident Bill Klinton onu hərbiləşdirən “Gatekeeper” əməliyyatını başlayana, 1994-cü ilə kimi sərhəd tamamilə açıq idi. Ona qədər insanlar öz yaxınları və doğmaları ilə görüşmək üçün sərhədi rahat şəkildə keçirdilər. Çox güman ki, “Gatekeeper” əməliyyatı həmin il baş vermiş daha bir hadisə ilə də bağlıdır, daha dəqiq desək, azad ticarət haqda Şimali Amerika müqaviləsinin həyata keçirilməsi ilə. Qeyd etmək lazımdır ki, “azad icarət” ifadəsi bu sənədin mahiyyətini düzgün ifadə etmir.

Klinton administrasiyası,şübhəsiz,  başa düşürdü ki, meksikalı fermerlər nə qədər effektiv təsərrüfat yürütsələr də, ABŞ-ın aktiv şəkildə subsiydiyalarla  təmin edilən aqrosənayesi ilə rəqabət apara bilməzlər və Meksika biznesi Meksikada xüsusi səlahiyyət qazanmış müqavilə şərtlərinə əsasən Amerikanın transmilli korporasiyaları ilə rəqabət aparmağı bacarmaz. Bu dəyişikliklər labüddən immiqrantları kütləvi şəkildə sərhədi keçməyə məcbur etməli idi.

Bəzi sərhədlər onların təmsil etdiyi və dəstəklədiyi kin və münaqişələrin zəifləməsinə paralel olaraq dağılır. Buna ən xarakterik nümunə - Avropadır. O, dünyada yüzilliklər ərzində iyrənc və qanlı müharibələrlə əhatə olunmuş ən qəddar region olub. Məhz bu münaqişlər zamanı hazırlanmış texnologiya və müharibə mədəniyyəti Avropanın sülh qazanmasına imkan verdi. Bununla belə, təsvir edilməz barbarlığın- İkinci Dünya müharibəsinin - sonuncu qığılcımından sonra avropalılar bir-birini məhv etməyi dayandırdılar.

Alimlər bunu demokratiyanın sülh bərqarər etmək ideyası ilə əlaqələndirilər,hansı ki, demokratik ölkələrin bir-birilə müharibə etməyi sevmədiyini nəzərdə tutur. Amma, bəlkə avropalılar sadəcə anlayıblar: onların əlində elə bir dağıdıcı güc var ki, növbəti dəfə sevimli oyunlarını oynamaq onlar üçün son ola bilər.

Avropa ölkələri arasındakı sıx inteqrasiya ciddi problemlərsiz ötüşmür, amma əvvəl olanlarla müqayisədə, bu irəli atılmış böyük addımdır.

Son zamanlara qədər sərhədlərin faktiki olaraq olmadığı Yaxın Şərqdəki hadisələrin analoji inkişafını presedentsiz adlandırmaq çətin olardı. Yaxın Şərq sərhədləri də dağılır, amma dəhşətli metodlarla.

 Görünür, Suriyanın intihara doğru qarşısıalınmaz sürünməsi ölkəninin süqutu deməkdir. Hazırda The Independent –də çalışan, Yaxın Şərq üzrə təcrübəli müxbir Patrik Kokbern proqnoz verir ki, Suriya hadisələri və onun regional nəticələri Sayks-Piko rejiminin sonuna gətirib çıxara bilər. Suriyadakı Vətəndaş müharibəsi 10 il əvvəl başlanmış amerikan-britaniya qoşununun İraqa soxulmasının ən qorxulu nəticələrindən biri olan sünnilər və şiələr arasında konfliktin yenidən qızışmasına səbəb oldu. İraqın və Suriyanın kürd regionları muxtariyyətə doğru irəliləyir və qarşılıqlı əlaqələri möhkəmləndirirlər. Bir çox analitiklər hesab edirlər ki, kürd dövləti fələstin dövlətindən qabaq yarana bilər.

Əgər Fələstin nə vaxtsa hakim beynəlxalq konsensusa yaxın bir əsasda müstəqillik qazansa, onun İsraillə sərhədləri,çox güman ki, normal kommersiya və mədəniyyət mübadiləsi vasitəsilə yuyulacaq, necə ki, keçmişdə dinclik vaxtında bu baş verirdi.

Bu daha sıx regional inteqrasiyaya və - bəlkə də - Qalileyi İsrail və Livan arasında bölən süni cizginin yox olmasına doğru atılmış addım olardı. O zaman insanlar mənim həyat yoldaşımla 60 il əvvəl keçdiyim sərhədi yenidən sərbəst keçərdilər.

Sərhədlərin yuyulması və dövlətlərin leqitimliyi ilk planda Yer Kürəsinin kimə məxsus olması haqda ciddi məsələləri ortaya çıxarır. Deyək ki, parnik qazları ilə çirkləndirilən, hansı ki, may ayında miqdarı haqda xüsusilə təhlükəli  həddi keçdiyimizi öyrəndik, dünya atmosferi kimə məxsusdur?

Yer Kürəsinin yaxınlaşan ekoloji fəlakətdən müdafiəyə ehtiyacı olması faktı istənilən ağıllı və savadlı insana aydındır. Bu böhrana olan reaksiyalar arasındakı fərq – müasir tarixin ən maraqlı simalarındandır.

Təbiətin müdafiəsi üçün mübarizədə ön yerlərdə tez-tez “primitiv” adlandırılan insanlar – yerli və qəbilə birliklərinin üzvləri, imperiyaların hücumlarına məruz qalmış xalqların qalıqları dayanır. Təbiətə olan hücumlara isə özlərini inkişaf etmiş və mədəni adlandıran-ən zəngin və güclü dövlətlər başçılıq edir.

Ümumi dəyərlər uğrunda mübarizə müxtəlif formalar alır. Bu mübarizə  kiçik formada Türkiyə meydanı Taksimdə aparılır, harda ki, cəsur kişi və qadınlar İstambulda ümumi sərvətin son parçalarından birini bu qədim xəzinələri məhv edən həm  kommersiyalaşdırma buldozerindən, həm avtokratik idarəetmədən qoruyurlar.

Taksim meydanının müdafiəçiləri – bizim ümumi sərvətlərimizin bu buldozerdən müdafiəsinin  dünyəvi mübarizəsinin avanqardıdır. Əgər  sərhədsiz dünyadakı insanlığın ləyaqətli yaşaması üçün bizə  ümid lazımdırsa, biz hamımız bu mübarizədə qətiyyətlə və cəsarətlə iştirak etməliyik. Biz bütün insanlara məxsus olanları qorumalıyıq, yoxsa onlar məhv olacaq.

Məqalə Noam Xomskinin 14 iyun 2013-cü ildə  Beyrutun Amerika Universitetində söylədiyi nitqin redaktə olunmuş formasıdır.

Tərcümə    Azərbaycan Ekososialistlərinə məxsusdur

«Liberal», «liberalist» və «liberast»

“Liberalizm”... Bəziləri üçün “bizim hər şeyimiz” və insanlığın inkişafında çələng, digərləri üçün az qala söyüşdür. Əsası hələ Volterin povestlərində və publisistikasında qoyulmuş ideologiya. Bundan başqa, müasir dövrdə vahid liberal ideologiyanın mövcudluğu haqda danışmaq, məsəslən, millətçiliyin vahid doktrinasının varlığı haqda danışmaq kimi əsassızdır. Millətçilik sözü altında şərti olaraq müxtəlif şeyləri, nə gəldi başa düşürlər. Liberalizmlə də vəziyyət eynidir.

Liberalizm siyasi həyatda şəxsiyyətin toxunulmazlığı, onun hüquq və azadlıqlarının qanunla müdafiəsinin vacibliyi,hakimiyyətin bölünməsi,yerli birliklərin müstəqilliyi, müstəqil və açıq məhkəmə, dünyəvi dövlət və s.kimi fundamental prinsiplərə riayət etməyi nəzərdə tutur və həqiqətən siyasi liberal olmaq onun ruhuna və əlifbasına ciddi əməl etmək deməkdir. Bu dəyərləri bölüşmək və onlara əməl etmək üçün öz iqtisadi baxışında liberal olmaq vacib deyil – bu prinsiplər həm sosial-demokratlar,həm xalq sosialistləri, həm də kommunistlərin bir qismi üçün ümumidir. Millətçilərin də arasında bu əsasları bölüşənlərə rast gəlinir (hər halda yalnız sözdə). Sosial liberalizm strukturlaşmış vətəndaş cəmiyyətinə can atır – bəs bu 21-ci əsr xalqçılığı deyilmi, harda ki, çoxdan yox olmuş kənd icmasını özfəaliyyət strukturlarının səpintiləri ( qyeri-kommersiya təşkilatları, yerli özünüidarə orqanları,dini icmalar, etnik diasporlar və s.) əvəz edir.

İqtisadi liberalizm isə, əksinə, cəmiyyəti çoxqatlı,çoxstrukturlu bütöv kimi deyil, atom insan-hissəciklərin, “iqtisadi insanların” Broun hərəkəti kimi nəzərdən keçirir. İqtisadi liberalizmin müqəddəs inəyi Bazardır. Əgər siyasi liberalizm dövlətin funksiyalarını vətəndaş cəmiyyətinin xeyrinə məhdudlaşdırmağa çalışırsa, iqtisadi liberalizm şəxsi təşəbbüsə mane olmamaq  üçün milli təsərrüfatda dövlətin rolunu “gecə qarovulu” roluna endirməyə çalışır. Bununla belə, o azad sahibkarlıqdan ötrü sosial siyasəti minimallaşdırmaq istəyir.

Belə liberalizm demokratiya və siyasi azadlığı mütləq dəyərlər kimi nəzərdə tutmur. O, azad iqtisadiyyat naminə Ali Şuranı və ya prezident sarayını güllələyə bilər.Vətəndaşların hüquq və azadlığını məhdudlaşdırmaq və ya hətta müvəqqəti ləğv etmək; demokratiyanı hansısa “yeddi bankir” oliqarxa, “üç  yüz ailəyə” vermək və ya general diktaturası qurmaq... Seçki hüququnu pul və ya mülkiyyət senzi vasitəsilə məhdudlaşdırmaq. Xalqları məhv etmək, ehtiyat kimi satmaq və ya liberal sivilizasiya çərçivəsinə aid olmayan xalqları opiumla zəhərləmək.

Beləliklə, iki konseptual fərqli liberalizmlə qaşılaşırıq. Amma liberalizmin ayrıca fərdə və ya bütünlükdə cəmiyyətə nəzərən azlıqların (istənlən azlıqların- təkcə etnik və dini azlıqların deyil) hüquqlarını mütləqləşdirən üçüncü növü də var. Liberalizmin bu növü “libertarianlıq” adlandırılır, rus publisistləri onu “liberastlıq” adlandırırlar. Bu növ liberallar istənilən azlıq üçün xüsusi hüquqlar və hətta üstünlüklər tələb edirlər. Müasir Avropada liberalizmin məhz bu növü qələbə çalıb. Belə liberalizm nöqteyi nəzərindən əhalinin istənilən azsaylı qrupun hüququ xüsusi dəyərə malikdir, bu istər zoofil və ya pedofil olsun,istərsə də, narkoman və manyaklar. Libertarianizm fəlsəfəsinə əsasən hətta ,məsələn, cinayətkarlar və terroristlər də əhalinin qanuna riayət edən çoxluğuna nəzərən “müqəddəs” hüquqlara malikdirlər. Bu koordinat sisteminin azlıqlarına oliqarxlar da aiddir – azsaylı sosial azlıq kimi ( 1-ci növü – A, 2-ci növü B,3-cü növü – C adlandıraq).

Avropada isə məhz 3-cü növ liberalism hakim mövqe tutub. Hər iki ideoloqem klassik liberalizmdən uzaqdır. Ritorik bir sual vermək qalır: əgər Avropa şəhərlərinin küçələrində heyvan müdafiəçiləri və zoofillər bir-birilə toqquşsalar, yerli Femida hansı tərəfi tutacaq? Axı, onların hər ikisi əks mövqedə dayanan azlıqlardır.

Liberal B parlamentli demokratiya tərəfdarı ola bilər, amma müqəddəs mülkiyyət hüququnun qeyri-liberal metodlarla müdafiəsi üçün general-qorillanı çağıra bilər.

Liberal C (liberast) də həmçinin onun bütün mümkün azlıqların müqəddəs hüquqları anlayışını bölüşməyən xalqların başına bomba yağdırmağa hazırdır. Bu iki liberalizm növü arasındakı fərq Buş və Obamanın ritorikası arasındakı fərqə bərabərdir.

Beləliklə, qarşımızda çox şeydə liberalizmə zidd olan 3 müxtəlif növ var: anlayışlar qarışıq düşməsin deyə, Liberalizm A tərəfdarını “liberalist”, liberalizm B tərəfdarını – sadəcə “liberal”, liberalizm C tərəfdarını – “libertarian”, sadə dildə “liberast”, onun klassik liberalizmdən fərqlənən inam simvolunu isə - “liberazm” adlandıraq. Müasir qərb dünyasının tendensiyası olan B və C liberalizmlər liberalizmə A-ya qarşı birləşirlər. Buna nümunə olaraq, çoxsaylı qərb və qərbə meyilli KİV-i göstərmək olar. Məlumatsız və qərəzli insanlar bu 3 liberalizm arasında əsas fərqləri bilmədən onları birləşdirirlər.

Bugün liberalizmin “liberallardan” və “liberastlardan” müdafiəsinə  ideyaca liberalizmdən uzaq olan insanlar – sosialistlər və kommunistlər,monarxistlər, xalqçılar və digərləri qalxırlar. Əgər “liberallar” oliqarxların qanunsuz yolla qazandıqları kapitalları, “liberastlar” pedofillərin müqəddəs hüquqlarını müdafiə etmək üçün jandarmeriya çağırırsa, liberalistlər “liberal olmayan” çoxluğun tərəfində olur.

Sonda müasir Avropanın məşhur yazıçısı və mütəffəkiri Mişel Uelbekdən sitat gətirək:

Biz liberalizm ideologiyasından üz döndəririk, çünki, o bizim həyatımıza məna qatmaq, individin insan cəmiyyəti adlandırılmağa layiq cəmiyyətdə özü kimiləri ilə birlikdə dinc yaşaması üçün yol göstərmək bacarığında deyil. Burası da var ki, o heç belə hədəflər də qoymur – onun hədəfləri tamamilə başqadır.

Liberalizm eres kimi doğuldu, doqmaya çevrildi və yeni doqmalarla sıxışdırılıb çıxarılmış mövhumat kimi məhv oldu. Onun əsas prinsipləri bir gün yeni həyat qazancaq.. amma artıq qeyri-liberal əllərdə.

Анатолий Беднов

Tərcümə: Günel Muradova