Marks bugünkü istehlak cəmiyyətini hələ 1844-cü ildə qabaqcadan görmüşdü.

“Xüsusi mülkiyyət çərçivəsində hər bir insan digərini yeni qurban verməyə məcbur etmək,onu yeni asılılığa salmaq və yeni həzz növünə, bununla da iqtisadi iflasa sürükləməklə onda hər hansı yeni bir ehtiyac yaratmağa çalışır. Hər kəs özünün tamahkar ehtiyacını təmin etməkdən ötrü digər insan üzərində hakim olan mahiyyətcə yad hər hansı güc yaratmağa çalışır. Buna görə də əşyalar çoxluğunun artması ilə insanın əsarəti altında olduğu yad məxluqlar səltənəti də böyüyür və hər bir məhsul yeni qarşılıqlı yalan və oğurluq imkanları deməkdir. Onunla bərabər insan insan kimi getdikcə kasıblaşır, bu düşmən mahiyyətə sahib olmaqdan ötrü o daha çox pula ehtiyac duyur və onun pulunun gücü məhsulun miqdarı ilə tərs mütənasib olaraq azalır, bununla da onun ehtiyacı pulun hökmranlığının artması ilə artır.

Hətta subyektiv tərəfdən bu özünü onda göstərir ki, məhsul və ehtiyac dairəsinin genişlənməsi getdikcə daha yenilikçi və həmişə də qeyri-insani, incə, qeyri-təbii və uydurulmuş həvəslərin sərhesab qulu olur. Xüsusi mülkiyyət təbii tələbatı insan tələbatına çevirə bilmir. Onun idealizmi fantaziyalara, şıltaqlıqlara, ədabazlıqlara gətirib çıxarır, və heç bir xədim etimad qazanmaqdan ötrü öz padşahına onun qədər alçaqcasına yaltaqlanmır və daha da iyrənc vasitələrlə onun zəifləmiş həzz almaq bacarıqlarını oyatmağa çalışmır, necə ki bunu sənaye xədimi, özü üçün hiyləgərliklə qəpik-quruş aldadıb almağa, qızıl quşu xaçpərəstcəsinə sevilən qonşusunun cibindən tovlamağa çalışan  istehsalçı edir – bu məqsədə çatmaqdan ötrü sənaye xədimi istehlakçının ən pozğun fantaziyalarına uyğunlaşır, istehlakçı və onun ehtiyacları arasında vasitəçi rolunu üzərinə götürür, onda sağlam olmayan tamah yaradır, daha sonra bu iltifata görə mükafat tələb etməkdən ötrü onun hər zəifliyini güdür”. Karl Marks. İqtisadi-fəlsəfi əlyazmaları.

"Bizim nöötümüz olmasaydı" (2-ci hissə)

Yaxşı bəs nasist Almaniyanın nefti vardı? Yox idi. Onlar da neft məhsullarını Rumıniyadan, ordan-burdan (missal üçün, ABŞ-dan) alırdılar. Onda rumınlar da desinlər ki: “nöötümüz olmasaydı Almaniya ümumiyyətlə müharibəyə başlamazdı”… (Rumınlar deməzdilər, çünki kapitalist Rumıniyada “bizim nööt” anlayışı yox idi.) Və yaxud, nasist Almaniya qalib gəlsəydi, bizim musavatçılar “rumınların nefti olmasaydı Almaniya qələbə çalmazdı” deyəcəkdilərmi? Əminəm, deməyəcəkdilər, çünki nasist Almaniyanın qələbəsinə kölgə salacaq heç nə deməzdilər. “Musavatçıların köməyi olmsaydı Almaniya qalib gələ bilməzdi” deyərdilərmi, deməzdilərmi – bilməm.

Yaxud, Türkiyə Almaniyanı düz 1944-cü ilin aprelinə qədər xromla təmin edirdi. Onda türkiyəlilər də desinlər ki, “bizim xromumuz olmasaydı, Almaniyanın tankı filanı olmazdı”… Yanı, bu “bizim filan şeyimiz olmasaydı” söhbətini saqqız kimi istənilən tərəfə çəkmək olar.

Neft – hərbin, iqtisadiyyatın cəmi bir sahəsinin bir aspektidir. Neftsiz Ermənistan neftli Azərbaycanla müharibə etdi və qalib gəldi. Onlarla neftsiz ölkə var ki, neftli Azərbaycandan həm qat-qat yaxşı yaşayır, həm də qat-qat güclü orduya malikdir. Neftli ərəbləri neftsiz İsrail diz üstə çökdürüb.

SSRİ faşist orduları qarşısında 1942-ci ilə qədər geri çəkilirdi, məğlub olurdu. Onda da “nöötümüz vardı”. Stalinqrad döyüşündə dönüş yaranmasaydı, SSRİ məğlub da ola bilərdi. Stalinqrad döyüşündə məğlubiyyət Yaponiyanın, hətta bəzi məlumatlara görə Türkiyənin, gözləmə mövqeyində dayanmış digər ölkələrin Hitlerin tərəfində vuruşmağa başlaması, nasist Almaniyanın müttəfiqlərinin sayının artması demək idi.

“Bizim nöötümüz” ola-ola necə 1942-ci ilə qədər uduzurdu SSRİ?!

Hitlerin də kifayət qədər nöötü vardı. SSRİ Rumıniyanı 1944-də faşistlərdən təmizləyənə qədər Almaniya yanacaq sarıdan korluq çəkmirdi… Yəni, vuruşan hər iki tərəfin "nöötü" vardı, hər iki tərəf eyni şəraitdə, eyni iqlimdə, eyni yolları istifadə edərək hərb edirdilər. ("SSRİ şaxtalı havaya görə, pis yollara görə uddu" əfsanəsini nəzərdə tuturam. Guya bütün 1941-1945 illərdə müharibə ancaq qışda gedirdi, özü də ancaq SSRİ-nin pis yollarında, Almaniyanın gül kimi asfaltında alman ordusu məğlub olmurdu...)

Bəli, vuruşan bütün tərəflər üçün neft-yanacaq hava-su kimi lazım idi, amma nefti Qələbədə həlledici aspekt kimi göstərmək səhvdir… BU səhvi hamı bilməyərəkdən etmir, Qələbəyə kölgə salmaq istəyən musavatçı-faşistlər var ki, bizim xalqa qarşı sovet hökumətinin çox ədalətsiz davrandığını əsaslandırmağa çalışırlar bu absurd arqumentlə…. Bizim neftlə Qələbə qazanıldı və guya buna görə bizə “sağ ol” deyən olmadı, hələ üstəlik bizi əzdilər…

Nefti hasil edən işçi sinifinə gəlincə… O işçilər, fəhlələr hamısı azərbaycanlı yaxud Azərbaycan türkü olmayıb. İndi böyüyən nəsilin xəbəri yoxdur, amma o vaxt Bakının yarısı erməni və rus idi. Sözsüz ki, neft sahəsində də çox sayda erməni və rus alimlər, mühəndislər, geoloqlar, fəhlələr işləyirdi. Yanı, söhbət ancaq AzSSRİ-nin neft sahəsindəki işçilərin zəhmətindən, onların əməyi ilə hasil olan neftdən gedə bilər - onlardan alınan halallıqdan… Onlar isə şüurlu işçi idilər, hasil etdikləri neftin halallığını verərək öz ümumi vətəni SSRİ-yə, həmin vətənin ümumi ordusu olan Qızıl orduya kömək edirdilər. Hə, musavatçı işçilər nefti böyük məmnuniyyətlə Hitlerə verərdilər… Elə ona görə də SSRİ-nin Qələbəsinə bu günə kimi heyfslənirlər və “bizim neftin hesabına o Qələbə mümkün oldu” nağıllarını yayırlar.

Qələbə o cümlədən (!) bizim neftin hesabına oldu, amma o neft də məhz sovet sosializminə görə BİZİM olmuşdu.

Nefti, bütün təbii sərvəti bizimki etmiş sovet sosializmində qayda belə idi: SSRİ-nin bütün təbii sərvəti, resursları ümumi idi. Azərbaycanın nefti təkcə azərbaycan xalqının deyildi, həm də özbəklərin, qazaxların, türkmənlərin, qırğızların, yakutların, buryatların, tatarların, başqırların, çuvaşların idi… Musavatçı faşistlərin beyinlərə yeritdiyi yalana görə isə “bizim nefti ruslar apardı”. Bəli, misal üçün, yakutların da almazı bütün sovet xalqının, o cümlədən bizim idi. Sovet xalqları bütün nemətləri beynəlmiləlçi qardaşlıq konsepsiyası gərəyi paylaşırdı. Sovet sosialist cəmiyyətdə “səninki, mənimki” söhbəti yox idi. Mülkiyyətçilik, mülkiyyət acgözlüyü musavatçı kapitalizmdə yaranıb, bu cəmiyyətdə böyüyən nəsil heç vaxt inanmayacaq ki, azərbaycanlı neftçinin ağlına 1941-ci ildə “əşşi, biz niyə neftimizi Qızıl orduya veririk” məzmunda fikir gəlməyib, gələ də bilməzdi. Stalin epoxasının işçisi çox şüurlu idi. Stalin vaxtının fəhləsi indiki musavatçı ziyalıdan qat-qat dərrakəli idi.

1920-ci ildə hakimiyyətə gəlmiş Şura hökuməti Abşeron neftini bir qrup xarici və yerli kapitalistin əlindən aldı azərbaycan xalqının sərəncamına verdi, azərbaycanlı işçi də həmin nefti hasil etdiyinə görə sosialist dövlətindən pulsuz mənzil aldı, pulsuz bağ sahəsi aldı, övladları üçün pulsuz təhsil və səhiyyə aldı, hər cür sosial qayğı aldı (özü də lütuf kimi yox, “Heydər Əliyev fondu xeyirhaqlıq edib aca bir broyler toyuqu verdi” ədası ilə deyil, dövlətin vətəndaş qarşısında yerinə yetirilmiş öhdəliyi kimi)… Azərbaycanlı neftçi dedi ki, qoy mənim hasil etdiyim neftdən qardaş qazaxlar da, özbəklər də, qırğızlar da, türkmənlər də istifadə etsin… Yəni, misal üçün türkdilli xalqların adını çəkirəm. Musavatçı faşistlərin “ruslar nöötümüzü apardı” yalanıyla dolmuş beyinlərin zəhərini bir az təmizləmək üçün. Əlbətdə ki, bütün sovet xalqları, o cümlədən sovet-rus xalqı, sovet-belorus xalqı, sovet-ukrain xalqı, pribaltika xalqları bizim neftdən istifadə edirdilər. Və, bəli, BVM başlayanda da azərbaycanlı neftçi neft hasilatını artırdı, dedi ki, qoy mənim də qardaşımın, oğlumun, nəvəmin xidmət etdiyi Qızıl ordu yanacaqla tam təmin edilsin, qoy özbəyin sürdüyü tankın, qazağın idarə etdiyi hərbi təyyarə yanacaqsız qalmasın…. Çünki sovet hökuməti Orta Asiya xalqlarını da ortaçağdan min bir əziyyətlə dartıb çıxartdı, onları müasir xalqlar cərgəsinə qaldırdı, onlara da sovet hökuməti lazımdır, yoxsa Hitlerin qoyun sürülərini güdmək üçün bir neçə qazax çoban lazımdır…

Bəli, Azərbaycan nefti bütün SSRİ-yə paylanılırdı, necə ki, misal üçün, Rusiyanın taxta-şalbanı da eyni məkanda paylanılırdı.

“Müstəqillik” illərində “bizim neftimiz”in cəmi 14-20% bizə qalır, qalanını Qərb imperializmi apardı. Əvəzində bizə nə verdilər? Fahişəlik, deqradsiya, tənəzzül, sənayesizləşmə… Qarabağın azad edilməsində də heç bir köməklik göstərmədilər, göstərməyəcəklər də…

İndi “neftimiz olmasaydı?” sualına cavab verək. Bəli, bizim neftimiz, yəni Abşeron nefti olmasaydı da SSRİ müharibədə qalib gələcəkdi.

Neft təkcə hərbi texnika işlətmir. Neft ən çox sənayedə istifadə edilir, elə Abşeron neftinin əhəmiyyəti də 19-cu əsrin sonlarında sənayenin inkişafı fonunda artmışdı. Sovet hökuməti qurulanda çar Rusiyanın sənayesi Qərb sənayesi ilə müqayisədə çox geri qalmışdı. Sosializm quruculuğunda birinci dərəcəli amil – sənayeləşmədir. Sənayeləşmə, istehsal olmadan sosializm olmaz. Ona görə də SSRİ-də Stalinin rəhbərliyi altında yüksək templə sənayeləşməyə start verildi. Abşeronda neft olmasaydı başqa haradansa onu tapıb alacaqdılar. Misal üçün, Çinin nefti yoxdur, amma həm sənayeləşmə üçün, həm də hərbi texnikası üçün İrandan alırlar nefti. Türkiyənin də nefti yoxdur, amma neftli ərəb ölkələri ilə müharibə etsə, hamısını eyni vaxtda darmadağın edər. Ümumiyyətlə, ölkələrin çoxunun nefti yoxdur, 20-ci əsrin ilk yarısında cəmi bir neçə ölkədə neft hasil olunurdu, amma sənayesi olan bütün ölkələr neft məhsullarını çox miqdarda, sənayesi olmayan ölkələr az miqdarda da olsa – amma mütləq tapıb alırdılar.

1922-ci ildə yaranmış SSRİ də əlbətdə ki, haradansa – ola bilər ki, elə Rumıniyadan yaxud ABŞ-dan – neft, neft məhsulları alacaqdı. Sənayeləşmə 1920-lərin axırında başladı, 6-7 il alınacaq neftin yerini müəyyən etmək üçün bəs idi. İkinci dünya müharibəsinə (rəsmi 1939-cu il sayılır) və Böyük Vətən müharibəsinə (1941) qədər SSRİ mütləq neft mənbəyi tapacaqdı, bundan heç kimin şübhəsi olmasın… 1922-ci ildə yaranmış SSRİ-nin 1941-ci ildə neft məhsulları əldə edə bilməməsi heç inandırıcı deyil.

Amma çox yaxşı ki, neft bizdə oldu və bu gün xalqımız qürurla “biz faşizm üzərində Qələbəyə həm də neftimizlə töhfə verdik” deyə bilər. Desin də… Dəhşət də ondadır ki, “neftimiz olmasaydı” deyənlər faşizm üzərində Qələbədən qürurlanmır, tam tərsi o Qələbə üçün heyfslənir, çünki musavatçılıq edərək müasir faşizmin parçası halına düşüblər.

Şəkillərdə:

1. Yuqoslav partizanı Albina Mali-Hocevar, 16 yaşındaykən 1941-dən faşist işğalçılara qarşı savaşmağa başlayır, düz 1945-ə qədər də savaşır, dəfələrlə yaralanır..

2. Lepa Svetozar Radiç, o da yuqoslav partizanıdır, 15 yaşında Kommunist partiyasına üzv olur, partisan dəstəsində faşist işğalçılara qarşı vuruşur, lakin Albina kimi bəxtli olmur, 1943-cü ildə onu ələ keçirirlər və asırlar… Heç 18 yaşı tamam olmamışdı, amma faşistlər onu edam edəndə üzündə zərrə qədər qorxu yox idi, faşistlərə yalvarmırdı, onların ayağını düşmürdü…Onun atası da partizanlıq edirdi, 15 yaşlı qardaşı da, hər ikisi həlak olmuşdu.

3. 15 yaşlı rus partizan Mişa Petrov, kəşfiyyatçı idi.

Bu 10-15 yaşlı rus, belorus, ukrain partizanlardan minlərlə idi. A.Fadeyevin “Gənc qvardiya”sını yəqin ki, oxuyanlar var. Fadeyevin o 15-23 yaşlı sovet gənclərinin ailələrinə yazığı gəlmişdi, onların qəhrəmanlıqlarını və faşistlər tərəfindən gördükləri işkəncələri tam təsvir etməmişdi.

Bəli, bizim Mixaylo (Mehdi Hüseynzadə), Əhəmədiyyə Cəbrailov və s. partizanlar da vuruşub. Bakı neftinə onların ehtiyacı yox idi. Onlar faşistlərə elə bir zərbələr vurudular ki, onlarsız da Qələbə mümkün olmazdı.

Yəni, o misilsiz Qələbədə bu şəkillərdə gördüyünüz hər bir qızcığazın, oğlanın, milyonlarla yeniyetmənin, gəncin özünəməxsus rolu var. Və heç kim onların şücaətini Bakı neftindən az əhəmiyyətli olduğunu deyə bilməz. Cahillər və nadanlar xaric.

Müharibəyə bir da geniş baxsaq, görərik ki, SSRİ-nin nasist Almaniyası üzərində çaldığı Qələbə əslində Avropanın birləşmiş faşistləri üzərində Qələbədir... Amma bu da bütöv mənzərə deyil. Avropa kommunistlərinin həm öz vətənlərinin azadlığı, həm SSRİ-nin tərəfində savaşdığını, və SSRİ-nin sağçı-liberallarının (vlasovçuların, daşnakların, musavatçıların, banderaçıların, “meşə qardaşlarının” və s.) nasist Almaniyasına xidmət etməsini də nəzərə alanda, belə alınır: Avrasiyanın birləşmiş kommunistlərinin (Monqolustan da SSRİ tərəfdə Almaniyaya müharibə elan etmişdi) Avrasiyanın birləşmiş faşistləri üzərində çaldığı Qələbə. Azərbaycan xalqının bu Qələbəyə öz övladlarının igidliyi ilə, təbii resursları ilə, əməyi ilə töhfəsini “başa qaxmaq” ədası ilə həmin Qələbəni istəməyənlər bildirər. Biz isə həmin Qələbənin parçası olmuş əcdadlarımızla və onların əməyilə qürur hissi keçiririk.

(c) Akşin Sultanov

“Bizim neftimiz olmasaydı… “

 

Böyük Vətən müharibəsində Avrasiyanın birləşmiş faşistləri üzərində çalınmış Qələbənin 75 illiyini qeyd edilməsi çərçivəsində daha bir yazım. Uzundur, 2 hissədə paylaşıram.

“Nöötümüz olmasaydı”

(1-ci hissə)

Azərbaycanda fikir sahibliyinə iddialı olanların 99 faizinin bir-birindən eşidib təkrar etdiyi fikir – “bizim nöötümüz olmasaydı, SSRİ müharibədə qalib gələ bilməzdi”.

İlk baxışdan məsum, qəbul edilməsi mütləq olan həqiqət. Amma ilk baxışdan. Bu fikiri quraşdırıb sadəlövh, analitik imkanları zəif olan insanlarımızın beyninə yeridənlərin niyyəti bəllidir. Onlar on illərdir hər vəclə SSRİ-nin misilsiz Zəfərinə kölgə salmaq istəyirlər və təəssüflər olsun ki, istəklərinə nail də olublar.

“Nöötüümz olmasaydı”, “ABŞ-ın köməyi olmasaydı” və s. bənzər “olmasaydı”ların arxasında duran niyyət insanlarda “SSRİ bekara dövlət idi, əlindən heç nə gəlmirdi, SSRİ-ni öz sovet vətəndaşları daxil heç kim sevmirdi, SSRİ-nin müharibədə qalib gəlməsi mümkün deyildi, o qələbəni mümkün edən amillər arasında nə sovet sosialist sisteminin üstünlüyü, nə sovet sosialist iqtisadiyyatının gücü, nə sovet insanlarının öz vətəni SSRİ-yə olan sevgisi, nə Kommunist partiyanın avanqardlığı, nə də Stalin kimi rəhbərin ali baş komandan olması var” təəssuratı formalaşdırmaqdır.… Əsas amillər ABŞ-ın yardımları və bizim nöötümüz… ABŞ-da burjua KİV-lər və sağçı-liberal ziyalılar əhalini inandırıblar ki, müharibəni ABŞ udub, bizdə isə Azərbaycanı da əlavə ediblər: müharibəni SSRİ deyil – ABŞ və Azərbaycan (nöötü) udub.

Əlbətdə, bizin neftimiz Qələbədə mühüm rol oynadı – bu faktı Rusiyanın bütün kommunistləri və tarixə elmi yanaşan ziyalıları qəbul və azərbaycan xalqına Qələbəyə verdiyi bütün töhfələr üçün (təkcə neftə görə deyil) minnətdarlıq edirlər... Qəbul və qeyd etməyən varsa – Rusiyanın sağçıları və liberalları, yəni Rusiya “musavatçıları”, bizim “nöötümüz olmasaydı”da ilişib qalan bizim musavatçıların ideoloji qardaşlarıdır. (Onlar da elə bizim musavatçılar kimi Hitlerin tərəfində olublar, Azərbaycana neftinə görə təşəkkür etmək fikrində deyillər. Onların da içindəki budur: kaşki SSRİ neftsiz qalardı, məğlub olardı, indi Bavariya pivəsi içirdik…)

Amma eyni vaxtda Rusiya kommunistləri çox haqlı olaraq, misal üçün, bunu da qeyd edirlər: Qazaxstanın nikeli, xromu, tank zirehi üçün vacib olan xam malı olmasaydı….

Doğrudan da, bizim neft cibləri doldurulmurdu ki! Neftdən hazırlanmış benzin, sürtkü yağları və s. məhsullar hərbi texnikaya sərf edilirdi. Həmin hərbi texnikanı – tankları, təyyarələri, yük və sərnişin maşınlarını və s. – yaratmış alimlər, mühəndislər, istehsal etmiş işçilər vardı, hamısı da müxtəlif sovet xalqlarının, daha çox rus xalqının övladları idi. Tank olmayandan sonra nöötümüz nəyə yarayardı? Təkcə nöyütlə müharibə aparılmır. Onda gərək qazaxlar da “bizim nikelimiz, xromumuz olmasaydı, tank olmazdı…”.. Ki, qazax millətçiləri də elə bu cür də deyər… SSRİ yaranana qədər, hətta SSRİ vaxtı özü haqda saxta tarix yaradan bir erməni xalqı vardı, SSRİ dağıldıqdan sonra bütün keçmiş sovet xalqları eyni “erməni işi” ilə məşğuldur.

Hər bir sovet xalqı Qələbəyə öz unikal töhfəsini verib, indi hər bir postsovet xalqın millətçiləri “bizim filan şeyimiz olmasaydı” deyir… Halbuki bütün sovet xalqlarının töhfəsinin vəhdətindən Qələbə doğuldu.

Məgər bizim taxılımızın əhəmiyyəti az idi? SSRİ-nin əsas taxıl sahələri işğalçıların nəzarətində olduğu müddətdə bizim taxılımızın əhəmiyyəti də artmışdı. Yoxsa Orta Asiya xalqlarının cəbhə bölgəsindən, işğal zonasından evakuasiya edilmiş milyonlarla uşağı, qocanı, qadını qonaq saxlaması az əhəmiyyətli idi?

O Qələbə üçün edilmiş hər bir şeyin əhəmiyyəti var idi və haradasa eyni dərəcədə mühüm idi.

Kommunistlərin ən qaynar nöqtələrdə ön cərgələrdə vuruşması, sovet rəhbərlərinin hamısının övladlarının döyüşməsi az əhəmiyyətli idi?

Bu “bizim nöyüt” ifadəsi ümumiyyətlə hardan çıxmışdı, nədən əmələ gəlmişdi?

Sovet sosializminə qədər bizim – azərbaycan xalqının – nefti vardı? Xeyr, yox idi. Abşeron neftinin sahibi bir neçə xarici və yerli kapitalist idi. 20-ci əsrin əvvəlində həmin neft sahibləri arasında azərbaycanlı demək olar ki qalmamışdı. Hardan “bizim neftimiz” idi? O vaxtı heç bir azərbaycanlının ağlına “bizim nöötümüz” ifadəsi gəlmirdi. Heç bir azərbaycanlı cürət edib Musa Nağıyevin və Zeynalabdin Tağıyevin qarşısına çıxıb “bizim nöötümüz” deməzdi, deyə bilməzdi, heç fantaziyasına da gətirməzdi.

1918-1920-ci musavatçı illərdə də azərbaycan xalqının nefti olmayıb. köhnə qaydada bir neçə kapitalistin olub, üstəlik Osmanlı, Almaniya, Britaniya daşıyıb aparıb. Azərbaycan xalqının sovet hökumətinə qədər sərəncamında “neft” adında heç nə olmayıb.

Sovet hökuməti nefti milliləşdirdi, xalqın malı etdi.. Ondan sonra “bizim neftimiz” anlayışı yarandı. Sovet sosializmi olmasaydı SOCAR adında dövlət neft şirkəti olmayacaqdı.

Bu mənzərəni yaxşı təsəvvür etmək üçün bu günkü, kapitalist Azərbaycanda gözünüzü yumun və “bizim meşəmiz” deməyə cəhd edin. Deyə bilərsiz? Məncə heç kimin içindən bu ifadə gəlməyəcək. Hər kəs bilir ki, “bizim meşəmiz” deyilən bir anlayış yoxdur, meşələri bir neçə məmur-oliqarx parçalayıb öz şəxsi mülkiyyətinə çevirib. Yayda hansısa ağacın kölgəsində tötüşünü əyləşdirmək üçün gərək kiməsə pul verəsən. Hələ - diqqət edin – sovet vaxtından qalmış müəyyən qanunlar, qaydalar öz qüvvəsini itirməyib və qanunla meşələr ictimai məkan sayılır.

Xülasə, “bizim nöötümüz”ün yaradıcısı sovet hökumətidir – Atatürkə də nöötümüzü havayı verən sovet hökuməti. Nə Osmanlının kimdənsə icazə almadan daşıyıb apardığı neft üçün, nə də Nərimanovun Atatürkə bağışladığı yanacaq üçün “türklər neftimizi daşıyıb apardı” deməyən adamlar SSRİ vaxtı haqda “ruslar nöötümüzü daşıyıb apardı” deməyi özlərinə borc bilirlər. Ki, türklər həqiqətən əvəzsiz, havayı aparıb, sovet vaxtı isə aparılan neft məhsullarının əvəzinə digər sovet respublikalarından da Azərbaycana ekvivalent olaraq nə isə mütləq gətirlib. Yəni, əvəzli, ödənişli olub.

“Bizim nöötü” Qızıl orduya verən azərbaycan xalqını təmsil edən azərbaycan neftçiləri, azərbaycan işçiləri olub. bunun da “nöötümüz olmasaydı” deyən, xan-bəy rejimi, kapitalizm tərəfdarı musavatçılara nə aidiyyatı var?! Musavatçılara qalsaydı, heç vaxt neft milliləşməyəcəkdi, “bizim nöötümüz” anlayışı yaranmayacaqdı.

(ardı var)

Akşin Sultanov

Sosializmdə yoxsulluq anlayışı haqqında

Yoxsulluq olmadan guya nə bolşevizim işlərinin, nə sosializmin mümkün olmamasına gəldikdə, bu elə bir ağılsızlıqdır ki, onun haqda danışmaq belə çətindir. Leninçilər o zaman yoxsulluğa istinad edirlər ki, kapitalizm elementləri və kapitalistlərin istismar etdiyi yoxsulluq mövcuddur.

Amma kapitalizmin elementləri aradan qaldırıldıqdan, yoxsulluq isə istismardan azad olunduqdan sonra leninçilərin işi ilkin mövcudluq şərtləri artıq məhv edilmiş yoxsulluq və kasıbçılığı möhkəmləndirmək və qoruyub saxlamaqdan ibarət deyil, ondan ibarətdir ki, yoxsulluğu aradan qaldırsın və kasıbçılığı varlı həyat səviyyəsinə qaldırsın. Sosializmin yoxsulluq və ehtiyac təməli, şəxsi istehlakın azaldılması və insanların həyat şəraitinin yoxsul həyat şəraiti, hansı ki, daha yoxsul kimi qalmaq istəmir və varlı həyata doğru yuxarı qalxır, səviyyəsinə endiriliməsi təməli üzərində qurula biləcəyini düşünmək axmaqlıq olardı. Kimə belə, icazə versəniz, sosializm lazımdır? Bu sosializm olmazdı, sosializmin karikaturası olardı. Sosializm yalnız cəmiyyətin istehsal qüvvələrinin güclü inkişafı əsasında, əmtəə və məhsulların bolluğu əsasında, zəhmətkeşlərin varlı həyatı əsasında, mədəniliyin coşğun inkişafı əsasında qurula bilər. Çünki, sosializm, marksist sosializm şəxsi istehlakın azaldılması demək deyil, onların hər cür genişləndirilməsi və inkişafı, bu tələbatların ödənilməsinin ixtisarı və ya onlardan imtina edilməsi yox, mədəni zəhmətkeş insanların bütün tələbatlarının hər cür və tamamilə ödənilməsi deməkdir.

Şübhəsiz ki, ayrı-ayrı partiya üzvlərinin yoxsulluq və varlılıq barəsindəki baxışlarında olan bu qarışıqlıq yoxsulluğu bütün və hər bir şərtlərlə bolşevizmin əzəli dayağı kimi ideallaşdıran və kolxozlara qızğın sinfi mübarizə meydanı kimi baxan solçu qanmazlarımızın baxışlarının əksidir.

Gördüyünüz kimi, bu məsələdə də, parçalanmış partiya əlehinə olan qrupların ideologiyasının qalıqları hələ də yaşamaq qabilliyətini itirmir.

Aydındır ki, əgər bizim partiyada oxşar qanmaz baxışlar qələbə çalsaydı kolxozlar son iki ildə əldə etdikləri uğurları qazana bilməzdilər və qısa müddətdə dağılardılar.

И.В. Сталин. Отчетный доклад XVII съезду партии о работе ЦК ВКП(б) 26 января 1934 г. // И.В. Сталин. Сочинения. Том 13. Государственное издательство политической литературы. Москва, 1951. С. 359-360.

Sosializmdə bərabərlik anlayışı haqqında

Görünür bu insanlar düşünürlər ki, sosializm cəmiyyət üzvlərinin tələbatlarının və şəxsi güzəranının bərabərçiliyini, bərabərliyini, tarazlığını tələb edir. Belə fərziyyənin marksizmlə, leninizmlə heç bir əlaqəsi olmadığını söyləməyə ehtiyac yoxdur.

Bərabərlik adı altında marksizm şəxsi istehlak və güzəran sahəsindəki bərabərliyi başa düşmür, siniflərin məhvini, bununla da a) kapitalistlər devrildikdən və mülkiyyətdən məhrum edildikdən sonra bütün zəhmətkeşlərin istismardan bərabər azad olmalarını, b) cəmiyyətin mülkiyyətinə verildikdən sonra bütün istehsal vasitələri üzərində xüsusi mülkiyyətin bərabər ləğvini, v) hər kəsin öz bacarığına görə işləmək tələbinin və bütün zəhmətkeşlərin öz əməyinə görə mükafatlandırılmaq hüqununun bərabərliyini (sosializm cəmiyyəti), q) hər kəsin öz bacarığına görə bərabər işləmək vəzifəsini və bütün zəhmətkeşlərin öz tələbatlarına görə bərabər mükafalandırılmaq hüququnu (kommunizm cəmiyyəti) başa düşür. Əlavə olaraq marksizm buna əsaslanır ki, insanların zövqü və tələbatları nə sosializm dövründə, nə də kommunizm dövründə keyfiyyətcə və ya kəmiyyətcə eyni olmur və eyni ola da bilməz.

Bu da sizə marksizmdə bərabərlik anlayışı.

Hər hansı başqa  bərabərliyi marksizm tanımayıb və tanımır.

Buradan sosializmin cəmiyyət üzvlərinin tələbatlarının, onların zövqlərinin və şəxsi güzəranının bərabərçiliyini, bərabərliyini, tarazlığını tələb etməsi, marksistlərin planına görə hamı eyni kostyumda gəzməlidir və eyni miqdarda, eyni yemək yeməlidir nəticəsinə gəlmək boş-boş danışmaq və marksizmə böhtan atmaq deməkdir.

Anlamaq lazımdır ki, marksizm belə bərabərçiliyin düşmənidir. Hələ Kommunist Partiyasının Manifestində Marks və Engels primitiv utopik sosializmi “ümumi asketizm və kobud bərabərlik” haqda moizələrinə görə mürtəce adlandıraraq onu tənqid edirdilər. Engels özünün Anti Dürinq-də Dürinqin marksist sosializmə qarşı zidd olaraq irəli sürdüyü “radikal bərabərlikçi sosializm”in tənqidinə tam bir fəsil həsr etmişdi.

“Proletar bərabərlik tələbinin əsl məzmunu,- Engels deyirdi,-siniflərin məhv edilməsi tələbinə aparıb çıxarır. Bundan o yana istənilən bərabərlik tələbi mütləq cəfəngiyyata aparır.”

Lenin də eyni şeyi deyirdi:

 “Siniflərin məhvindən başqa bərabərlik anlayışı ən axmaq və mənasız zehniyyətdir – yazarkən Engels min dəfə haqlı idi. Burjua professorları bərabərlik anlayışına görə bizi bunda ifşa etməyə çalışırdılar ki, guya biz bir insanı digəri ilə bərabər etmək istəyirik. Onlar özlərinin fikirləşdikləri bu  cəfəngiyyatda sosialistləri ittiham etməyə çalışırdılar.Amma onlar cahilliklərindən bilmirdilər ki, sosialistlər – məhz  müasir, elmi sosializmin baniləri Marks və Engels – deyirdilər: bərabərlik adı altında siniflərin məhvi anlaşılmırsa, bərabərlik boş sözdür. Biz sinifləri məhv etmək istəyirik, bu cəhətdən biz bərabərlik tərəfdarıyıq. Amma bütün insanları bir-birinə bərabər etmək iddiasında olmaq ən mənasız cümlə və inteliqensiyanın axmaq uydumasıdır”  (Leninin “Xalqın azadlıq və bərabərlik şüarları ilə aldadılması haqda” nitqindən) .

Məncə aydındır.

Burjua yazıçıları marksizm sosializmini həvəslə köhnə çar kazarması kimi təsvir edirlər, harada ki, hər şey bərabərçilik prinsipinə tabedir. Amma marksistlər burjua yazıçılarının cahilliyinə və kütlüynə cavabdeh ola bilməzlər.

Marksizm sosializmi və kənd təsərrüfatı kommunalarının bərbərlik tendensiyalarına olan maraqları barəsində partiyanın ayrı-ayrı üzvlərinin baxışlarında olan bu dolaşıqlıq şübhəsiz ki, bizim solçu yekəbaşların – o kəslər ki, bir vaxtlar kənd təsərrüfatı kommunalarının ideallaşdırılmasında ora qədər gedib çıxmışdılar ki, onlar kommunaları hətta zavod və fabriklərdə də tətbiq etməyə çalışırdılar, öz peşəsi üzrə çalışan ixtisaslı və istisassız işçilər öz əmək haqqlarını ümumi  kotyola verməli və daha sonra onu bərabər bölməli idilər - kiçik burjua baxışları ilə ikiyə bölünmüş alma qədər oxşardır. “Solçu” yekəbaşların uşaqcasına bərabərlikçi məşqlərinin bizim sənayeyə vurduğu ziyan məlumdur.

Gördüyünüz kimi parçalanmış partiya əlehinə olan qrupların ideologiyasının qalıqları olduqca böyük yaşamaq qabiliyyətinə malikdirlər.

Aydındır ki, əgər bu solçu baxışlar partiyada qalib gəlsəydi partiya marksist olmazdı, kolxoz hərəkatı isə nəhayətində pozulardı.

И.В. Сталин. Отчетный доклад XVII съезду партии о работе ЦК ВКП(б) 26 января 1934 г. // И.В. Сталин. Сочинения. Том 13. Государственное издательство политической литературы. Москва, 1951. С. 354-357.

Tərcümə Azərbaycan Ekososialistlərinə məxsusdur

Trotskistlər – Bronşteyn partiyasının üzvləri deyillər. Trotskizm – ideologiya deyil, təxribatçı metodlar yığınıdır

Trotskiçilər isə kommunizmlə mübarizə üçün bu təxribatçı metodlarla silahlanmış kəslərdir. Öz rəqiblərimizə qarşı niyə “trotskist” anlayışını istifadə etdiyimiz üçün həm bizim hərəkata daxil olan, həm də onlarla maraqlanan bir sıra şəxslərdə yaranan anlaşılmazlıqla əlaqədar köhnə məqaləmi yenidən nəşr edirəm. Ümid edirəm bu məqalədən hər şey aydın olacaq.

Təxminən beş il əvvəl Lev Davidoviçin yazdıqlarının tamamilə hamısını yenidən oxudum və trotskizmin sözün həqiqi mənasında nə olduğunu yenə də anlaya bilmədim. Onun ideologiyası nədən ibarətdir ? Trotskinin yazılarında mahiyyət etibarilə yalandan özünü Leninin silahdaşı adlandırdığına, öz şəxsiyyətinə pərəstiş yaratdığına (bunu yadda saxlayın), güclü bürokratik apparat yaratmasına, hansı ki, mütləq kökündən dəyişəcək və kapitalizmin restavrasiyasına gətirib çıxaracaq, staxanovçu hərəkatına və əqli əməklə məşğul olan işçilər üçün yüksək əmək haqqı tətbiq etməklə sovet xalqının sosial təbəqələşməsi üçün şərait yaratdığına, beynəlxalq işçi hərəkatına xəyanətinə və ümumdünya inqilabından imtina etdiyinə  görə Stalini ittiham etməkdən başqa bir şey yoxdur.

Bütün bunları isə Trotski bu bazis üzərində qurub ki, həqiqi marksist və Leninin silahdaşı məhz odur, öz dövrünün  İudası kimi.

Orada hər hansı bir ideya nə gəzir? Marks Engelslə birlikdə sinfi mübarizənin nəzəriyyəçiləri və ümumdünya işçi hərəkatının praktikləri, Lenin sosilist inqilabının nəzəriyyəsi və sosialist dövlət quruculuğu təcrübəsi, Stalin sosializm quruculuğunun nəzəriyyəsi və praktikası idi. Bəs trotskizm – bu nədir? Buz baltası ilə kəlləyə döyülmək nəzəriyyəsi və praktikası. Bugünkü trotskiçilər hesab edirlər ki, ümumdünya inqilabı ideyalarının tərəfdarıdırlar.... Onların mənəvi başçılarının bu ideyaya  nə dəxli var? Bu marksizmin tezislərindən biridir, Trotskinin heç bir dəxli yoxdur... Trotskizmə marksizmin cərəyanlarından biri kimi baxsaq tamamilə boşluqdur. Vakum.

Ən əsası budur ki, Trotskinin özünə bütün bunların nəyə lazım olduğunu, vətəndaş müharibəsinin bitməsindən dərhal sonra  yenidən Vladimir İliçlə əlaqəni kəsərək və nəhayətində  özü-özünü qanundan kənar qoyaraq niyə partiyada böyük müxalifətçilik qalmaqalı yaratdığını mən anlamırdım? Vəzifəpərəstlik? Partiyada aparıcı yer tutmaq arzusu?

Axı bunun mümkün olmayacağını anlamaq üçün o qədər də axmaq deyildi. Tərəfdarlarının hər yerdə yoldaş Trotskinin Fəhlə-Kəndli Qızıl Ordusunun başçısı olduğunu deyib boğazlarını cırsalar da onun xüsusi populyarlığı yox idi. Vladimir İliçin ona verdiyi ləqəbin bircə dəfə xatırlanması ilə onun istənilən siyasi rəqibi İudacığı tiraja çıxan siyasi fahişə edərdi. Trotskinin müxalifətçiliyi şüurlu şəkildə siyasi intihar idi. Və o bu addımı atdı.

Anlaşılmazlıq sağ-trotskist blokun işinə dair yuxarıda sitat gətirilmiş ittiham qərarı əldə edilənən qədər davam etdi. Levin 1921-ci ildən alman və 1926-cı ildən ingilis kəşfiyyatı ilə əməkdaşlıq faktının təsdiq edilməsinə qədər trotskiçiliyin tamamilə dəqiq mahiyyətini müəyyən edən Stalinin gözüaçıqlığına növbəti dəfə təəccübləndim.

“ Yeni trotskizmin xarakterik cəhətləri nədən ibarətdir?

1)      “Permanent” inqilab məsələsi haqqında. Yeni trotskizm  “permanent” inqilab nəzəriyyəsini açıq şəkildə  müdafiə etməyi vacib bilmir. O sadəcə təyin edir ki, Oktyabr inqilabı “permanent” inqilab ideyasını tamamilə təsdiqləmişdir. Buradan növbəti nəticəni çıxarır: leninizmdə müharibədən sonra, Oktyabr inqilabı dövründə baş verənlər vacibdir və  qəbul ediləndir, əksinə, müharibəyə, Oktyabr inqilabına qədər olanlar doğru deyil və qəbul edilməzdir. Leninizmin iki hissəyə - “köhnə”, “yarasız” proletariatın və kəndli sinfin diktaturası  ideyası ilə müharibədən əvvəlki leninizm və trotskizmin tələblərinə uyğunlaşdırmaq istədikləri yeni, müharibədən sonrakı, Oktyabr leninizmi - bölünməsi də buradan ortaya çıxır. Leninizmin bu ikiyə bölünməsi nəzəriyyəsi trotskizmə ona görə ilkin, az-çox “qəbul edilən” addım kimi lazımdır ki,  lenizmlə mübarizədə növbəti addımlarını yüngülləşdirsin.

Amma leninizm müxtəlif elementlərdən hazırlanmış və ikiyə bölünməsinin mümkünlüyünə yol verən eklektik nəzəriyyə deyil. Leninizm 1903-cü ildə yaranmış, üç inqilabın imtahanından keçmiş və dünya proletarlarının döyüş bayrağını kimi irəli addımlayan bölünməz nəzəriyyədir.

  “Bolşevizm, -Lenin deyir, - 1903-cü ildən siyasi təfəkkür cərəyanı və siyasi partiya kimi mövcuddur. Ancaq bolşevizm tarixi mövcud olduğu bütün dövr ərzində kifayət qədər izah edə bilər ki, ən çətin şərtlərdə proletariatın qələbəsi üçün vacib olan dəmir intizamı necə yarada və qoruyub saxlaya bildi”.

Aydındır ki, partiya bu qəribə nəzəriyyə ilə razılaşa bilməz.

1     2) Partiya mənsubiyyəti məsələsi haqqında. Köhnə trotskizm menşeviklərlə vahid nəzəriyyənin köməyilə (və praktika) bolşevik partiyalılığını pozurdu. Amma bu nəzəriyyə o qədər rüsvay edilib ki, indi onu heç xatırlamaq belə istəmirlər. Partiya mənsubluğunu pozmaq üçün müasir trotskizm yeni, daha az rüsvayçı və təxminən “demokratik”  köhnə kadrların gənc partiya kadrları ilə qarşı –qarşıya qoyulması nəzəriyyəsini düşünüb. Trotskizm üçün bizim partiyanın vahid və bölünməz tarixi mövcud deyil. Trotskizm bizim partiyanın tarixini iki qeyri-bərabər hissəyə bölür, Oktyabr inqilabına qədərki və sonrakı. Bizim partiyanın tarixinin  Oktyabr inqilabına qədərki hissəsi,  əslində tarix deyil, tarixdən əvvəlki dövrdür, bizim partiyanın vacib olmayan və ya çox da vacib olmayan hazırlıq dövrüdür. Bizim partiyanın Oktyabr inqilabından sonrakı hissəsi isə həqiqi, əsl tarixdir. Orada hissədə bizim partiyanın “köhnə”, “tarixdən əvvəlki”, vacib olmayan kadrları var. Burada isə- yeni, həqiqi, “tarixi” partiya. Partiya tarixinin belə original sxeminin bizim partiyanın köhnə və yeni kadrları arasında birliyin parçalanması, bolşevik partiyalılığının dağıdılması sxemi olmasını sübut etməyə çətin ki, ehtiyac var.

Aydındır ki, partiya bu qəribə sxemlə razılaşa bilməz.

    3)  Bolşevizm liderlərı haqqında. Köhnə trotskizm Lenini az ya çox açıq şəkildə, nəticələrdən qorxmadan

ifşa etməyə çalışırdı. Yeni trotskizm daha ehtiyyatla hərəkət edir. O köhnə trotskizmin işini Lenini tərifləmək şəkli altında, onu ucaltmaq şəkli altında görməyə çalışır.”

“Yeni trotskizmin təhlükəli olması nədədir? Ondadır ki, trotskizm özünün bütün daxili mahiyyətinə əsasən proletar diktaturasının zəifləməsinə, dağılmasına yönələn qeyri-proletar elementlərin mərkəzi və toplanış məntəqəsi olmaq şansına malikdir”. (İ.V.Stalin. “Leninizm və trotskizm”).

 

Bununla belə daha sadə dildə desək, trotskizm ideologiya deyil, əksinqilabın leninizmə, daha sonra stalinizmə, beləliklə də Sovet hökumətinə qarşı mübarizədə beynəlxalq burjuaziyanın əlində silaha çevrilmiş alman və ingilis agentinin istifadə etdiyi universal metodlar toplusudur. Və trotskistlər Bronşteyn partiyasının üzvləri deyillər, bu metodlarla silahlanmış kəslərdir. Xarici kəşfiyyat orqanları tərəfindən cəlb edilmiş satqının hansı ideologiyası ola bilər? “Trotskizm” adı altında marksizmin cərəyanı anlayanlara hansı yerdə gülmək olar? Orda sadəcə xüsusi xidmət orqanlarının ümumi təxribatçı metdoları var.

Ümumi metodlar isə elə ümumidirlər. Onlardan kimlərin vaxtilə və indi istifadə etdiyinə baxaq.

Beləliklə.

“Köhnə mübarizənin davamı adı altında Stalin Fövqəladə Komissiyanı mauzer altındn keçirdi və bütün köhnə bolşeviklər nəslini və yeni nəslin daha müstəqil və fədakar nümayəndələrini məhv etdi”. Diqqət, bunu söyləyən N.S.Xruşov deyil. Bu sətirlərin müəllifi Trotskidir.

“Düşünmürəm ki, bütün insanlıq tarixində heç olmasa az-çox dərəcədə Stalinin rəhbərliyi altında Kreml tərəfindən təşkil edilmiş nəhəng yalan fabrikinə oxşar bir şey tapmaq mümkündür, özü də bu fabrikin ən əsas işlərindən biri Stalinin yeni bioqrafiyasının yaradılmasıdır” – bu da Xruşovun 20-ci qurultaydakı hesabatından deyil. Yenə Trotskinin sözləridir.

Brejnev dövrünün sosializm rəqabətini xatırlayırsız? Bilmək istəyirsiz bu saxtakarlıq staxanov hərəkatının yerinə kimin resepti üzrə daxil edilmişdi? “Staxanov hərəkatının təcrübəsinə əsasən hakimiyyət və proletariat arasındakı dərin məsafə özünü xüsusi  parlaq büruzə verdi. Əvəzində işçilərə təsəlli olaraq bu gücləndilimiş işəmuzd üsul “sosializm rəqabəti” adlandırılır. Bu adlandırılma lağlağa kimi səslənir.

Kökü biologiyamızda yatan, ilk olaraq acgözlükdən , paxılıqdan, imtiyazdan təmizlənmiş rəqabət şübhəsiz ki, kommunizmdə də mədəniyyətin ən vacib təkanverici qüvvəsi olaraq qalacaq. Amma ən yaxın, hazırlıq dövründə sosializm cəmiyyətinin həqiqi təsdiqi bəlkə də sovet hakimiyyətinin əl atdığı gerilikçi kapitalizmin alçaldıcı üsulları ilə həyata keçirilməyəcək, hər şeydən əvvəl bürokratik kötük zoruna deyil azad insanın daha layiqli üsulları ilə həyata keçiriləcək. Çünki, bu kötək özü elə köhnə dünyanın ən iyrənc mirasıdır. Sosializm haqda utanmadan danışmadan əvvəl o  hissələrə parçalanmalı və hər kəs qarşısında ocaqda yandırılmalıdır.” (L.D.Trotski)

Brejnev düvrünün SSRİ-si haqda başqa sualınız var?

Qorbaçov və onun aşkarlığını xatırlayırsız?  Bax bunu:“Bürokratik mütləqiyyət öz yerini sovet demokratiyasına verməlidir. Tənqid hüququnun və həqiqi seçim azadlığının bərpası ölkənin sonrakı inkişafının vacib şərtidir ” – Qorbatıy deyil. Bu yenə də Trotskidir.

 “Sovet rejiminin daxilində iki əks fikir böyüyür. Çünki o, çürüyən kapitalizmin əksinə olaraq istehsal güclərini inkişaf etdirir, sosializmin iqtisadi təməlini hazırlayır. Çünki o, yüksək təbəqələrin xeyrinə olaraq burjua bölünmə normaları ifadələrini daha ifrat hala çatdırır, kapitalizmin restavrasiyasını hazırlayır. Mülkiyyət formaları və  bölüşdürülmə normaları arasındakı ziddiyyətlər sonsuz olaraq arta bilməz. Ya burjua normaları, bu və ya digər formada, istehsal vasitələrini də əhatə edəcək, ya da əksinə, bölünmə normaları sosializm mülkiyyətinə uyğunlaşmalı olacaq” –  bəyəm müasir “marksistlər” və “tarixçilər” SSRİ-nin dağılma səbəbini bununla izah etmirlər? Axı təxminən eyni sözlərdir?  Bu sözləri yazan isə yenə də yoldaş Trotskidir. Əlavə edək?

“Bürokratiyanın dinc və könüllü şəkildə sosializm bərabərliyi xeyrinə özündən imtina edəcəyinə heç bir halda güvənmək olmaz. Belə bir əməliyyatın olduqca aşkar nöqsanlarına baxmayaraq indinin özündə o çin və ordenləri tətbiq etməyi mümkün hesab edirsə,sonrakı mərhələlərdə qaçılmaz olaraq özünə əmlak münasibətlərində dayaq axtarmalı olacaq.  Etiraz etmək olar ki, böyük bürokrat üçün hansı mülkiyyət formasının hakim olmasının fərqi yoxdur, təki onlar ona lazımi gəliri təmin etsinlər. Belə mülahizə təkcə bürokratın hüququnun dayanıqsızlığını deyil, həm də sonrakı nəslin taleyi məsələsini əhəmiyyətsiz edir. Ən müasir ailə kultu göydən düşməyib. İmtiyazlar onları övladlara miras qoymaq mümkün olmadığı halda qiymətinin yarısını itirmiş olur. Amma vəsiyyət hüququ mülkiyyət hüququndan ayrılmazdır. Trest müdiri olmaq kifayət deyil, pay sahibi olmaq lazımdır. Bürokrtiyanın bu  mühüm sahədə qələbəsi onun yeni varlı sinfə çevrilməsi demək olardı”.

Ən maraqlısı budur ki, xarici agentliklərin tapşırığı ilə sovet bürokratiyasını ifşa edərkən bu “yoldaş” kimi nəzərdə tuturdu?  Düşünürsüz ki, partiyadakı bürokratiyanı? Məşhur “Kadrlar hər şeyi həll edir” şüarı, sovet cəmiyyətini təbiətini, hətta Stalinin istədiyindən də artıq, daha açıq xarakterizə edir. Öz mahiyyətinə görə kadrlar  hakim və idarəedici orqandır. “Kadrlar” kultu hər şeydən əvvəl bürokratiya, administrasiya, texniki aristokratiya kultunu ifadə edir. Digər sahələrdə olduğu kimi kadrların qabağa çəkilməsi və tərbiyələndirilməsi işində də sovet rejimi burjuaziyanın artıq çoxdan özündə həll etdiyi məsələləri həll etməli olur. Amma Sovet kadrları sosializm bayrağı altında çxış etdikləri üçün daha yüksək rütbələr və daha yüksək əmək haqqı tələb edirlər. “Sosialist” kadrların bu şəkildə fərqləndrilməsi burjua bərabərsizliyinin yenidən yaranması ilə müşahidə olunur”.

Bunlardan sonra sizə hələ də aydın deyil ki, “elitanın yenidən yaranması” ideyasının müəllifi kimdir.

Və sonda, Kuryaqinlə maraqlanırsız, onun Leninin Oktyabra qədər dağıdıcı-dövlət əlehdarı, sonra isə dövlət qurucusu olması haqda söylədiklərini bilirsiz? Bu haqda İ.V.Stalinin nə söylədiyini təkrarlayım: “Leninizmin iki hissəyə - “köhnə”, “yarasız” proletariatın və kəndli sinfin diktaturası  ideyası ilə müharibədən əvvəlki leninizm və trotskizmin tələblərinə uyğunlaşdırmaq istədikləri yeni, müharibədən sonrakı, Oktyabr leninizmi - bölünməsi də buradan ortaya çıxır. Leninizmin bu ikiyə bölünməsi nəzəriyyəsi trotskizmə ona görə ilkin, az-çox “qəbul edilən” addım kimi lazımdır ki,  leninizmlə mübarizədə növbəti addımlarını yüngülləşdirsin.”

Trtotskizm Sov.İKP –də 1953-cü il çevrilişindən sonra təxminən yarım əsr boyu inadla təbliğ edildi, üzdə trotskizmi tənqid etsələr də, demək olar ki, bütün sol yönümlü iyasi hərəkatlar onun metodlarından aktiv istifadə edirlər... 

Pyotr Balayev  

Tərcümə Azərbaycan Eko-sosialistlərinə məxsusudur

mənbə: https://p-balaev.livejournal.com/541492.html