4 июн. 2017 г.

ABŞ Dövlət Departamentinin əməkdaşı və eyni zamanda amerika strateji kəşfiyyatının işçisi Anabella Byukar: “Mən gördüm ki, sovet vətəndaşları öz başçılarına – generalisimus İosif Stalinə böyük məhəbbət və hörmət bəsləyirlər, bu hörmət hər bir sovet insanına məlum olan bu fakta əsaslanır ki, Stalin bütün həyatını sovet xalqına həsr edib. Dövlət Departamentində mənə söyləyirdilər ki, bütün sovet insanları sovet məxfi polisi qarşısında daim qorxu içərisində yaşayırlar. Bu da yalan çıxdı. Öz müşahidələrim və rus insanları ilə çoxsaylı söhbətlər əsasında əmin oldum ki, onlar nəinki özlərini azad hesab edirlər, həm də azaddırlar. Onlar öz dövlətini ədalətli hesab edirlər və o həqiqətən də ədalətlidir. Mən öyrəndim ki, sovet insanlarının çox az qismi, öz vətəndaşlarının rifahı hesabına varlanmağa çalışanlar, sovet məhkəməsinin günahkarları mütləq tapacağını və cəzalandıracağını yaxşı bildikləri üçün gecələr rahat yata bilmir. Mən gördüm ki, Sovet dövlətinin maraqlarını satmağa çalışan vətəndaşlar (baxmayaraq ki, buna çox az hallarda rast gəmək olar) da ağır cəzalandırılırlar. Amma mən həm də gördüm ki, əhalinin böyük əksəriyyətini təşkil edən vicdanlı sovet insanları xüsusilə rahat yatırlar və özlərini öz azadlıq hüquqlarında xüsusilə məhz ona görə əmin hiss edirlər ki, dövlət onları cinayətkar ünsürlərin xainliyindən və istismarından ayıq şəkildə qoruyur. Dövlət Departamentində mənə deyirdilər ki, Sovet İttifaqında ruslar bütün digər millətləri istismar edirlər. Mən özüm əmin oldum ki, Sovet İttifaqı dünyada yeganə dövlətdir ki, tam irqi bərabərlik nəinki qanunla təmin olunur, həm də həyata keçirilir. Bütün sovet insanları öz dinindən, milli mənsubiyyətindən və ya dərisinin rəngindən asılı olmayaraq eyni hüquqlara, eyni imtiyazlara  və eyni vəzifələrə malikdirlər. Hər milliyyətdən olan insanlar  hər hansı bir diskriminasiya yaxud favoritizm olmadan istənilən faydalı fəaliyyətlə məşğul olmaq imkanına malikdirlər.  Mən gördüm ki, Sovet İttifaqı elə bir dövlətdir ki, burada onlarla millət öz milli mədəniyyətinin tam inkişaf etdirmək imkanına malik olmaqla sülh şəraitində yaşayırlar ”.

Tərcümə Azərbaycan Ekososialistlərinə məxsusdur

Şimali Koreya ilə bağlı


Sovet karikaturası: "Türkiyə hökuməti əsgərlərini Koreyaya göndərməyə razılıq verdi".

Dünən Şimali Koreya haqda bir aspekti işıqlandırmışdım. Əsas mövzu ABŞ-ın Şimali Koreya ilə bağlı siyasəti idi. Ancaq bütün mövzular bir-birilə bağlı olduğundan əlavə söhbətlərə də toxunuldu.

Şərhlər də oldu. Bəzi yoldaşlar elə şərhlər yazıblar ki... Cavab vermədim. Cavab veriləsi deyil. Elə bir səviyyədə şərhlərdi ki, ya sahiblərini ban edəsən, ya da ümumiyyətlə iqnor eliyəsən... Ban etmədim, bir şansları da olsun, bəlkə qablarında nəsə var... Amma doğrudan da çox dəxilsiz şərhlərdir və tonları da şərhlərinin məzmununa uyğun səviyyəsizdir. Şərhlər yerindədir, istəyən baxa bilər.

İki şərhçini ban elədim. Sözün əsl mənasında ağızlarına gələni yazmışdılar. Anlamıram, gəlib burda tərbiyyəsizlik, qanacaqsızlıq eləməklə nəyi umurlar? Öz ailələrinin tərbiyyəsini nümayiş etdirirlər? Mən həmin adamlara cavablarını anladıqları tərzdə verə bilərəm, onların səviyyəsinə enmək istəmirəm.

Tribuna qanacaqlı adam üçündür, gələn fikrini yaza, əsaslandıra, cavabını gözləyə, bildiklərini anlada, bilmədiklərini öyrənə... Adi şeyləri anlamayan biri gəlir elə bir "dərya pozası" verir ki...

Mən dünən yazdığıma bir də baxdım. Orda heç bir yerdə "sosialist Şimali Koreya", "Şimali Koreya sosialist ölkədir" yazmamışam. Yazmamışamsa, deməli o mövzudan kənar durmaq istəmişəm.

Madam Şimali Koreyanın məzmunu haqda müzakirə istəyənlər var, eliyək.

Bəli, mən hesab edirəm ki, Səudiyyə Ərəbistanda, Türkiyədə, Azərbaycanda kapitalizm, Şimali Koreyada isə sosializm var.

Bəli, Şimali Koreyanın rəsmi adında - KXDR - "sosialist" sözü yoxdur. Bəli, rəsmi ideologiyası da "çüçxe"dir - "öz gücünə söykənmək".

Amma konstitusiyasında yazılıb ki, "KXDR bütün koreya xalqının maraqlarını ifadə edən suveren, sosialist dövlətdir. Hakimiyyət fəhlələrə, kəndlilərə, əməkçi ziyalılara, bütün zəhmətkeş xalqa məxsusdur".

Qərbçi sağçılar və liberallar heç, məlum, onlar SSRİ-nin dağıdılmasında, sovet sosializminin ləğv edilib kapitalizmin bərpasında göstərdikləri mənfi, dağıdıcı fəaliyyətlərə haqq qazandırmaq üçün ömür boyu "Azərbaycanda əsl kapitalizm yoxdur" türküsünü ifa edəcəklər. Başqa çıxış yolları yoxdur. Və eyni zamanda "baxın, Şimali Koreyada əsl sosializm var, bax sosializm belə bir qorxunc şeydir, sosializmdən qorxun" türküsünü ifa edəcəklər. Əlbətdə ki, Şimali Koreya haqda tənqidə layiq məsələləri şişirdərək, müxtəlif yalanlar və böhtanlar uyduraraq...

Mən onlar kimi ikili standartlara sığınmıram.

Deyəcəklərim liberal solçularadır.

Liberal solçular dərin zəkadan və analitik düşüncədən məhrum əzbərçilərdir. Çox kitab oxuyarlar, az düşünərlər, düşünə də bilmirlər... Bilsəm ki, onlar dağlara çəkilərək real həyatdan uzaq durmağa çalışan, öz meditasiyalarında mütləq həqiqət və ideal axtaran sufi zahidləridirlər, asketlərdilər, heç nə demərəm. Lakin onlar siyasi mübarizənin iştirakçılarıdılar. Kor və kar iştirakçıları. Bəziləri ümumiyyətlə öz şizofren dünyasından kənara boylana bilmirlər.

Azərbaycan liberal solçularına məsləhət görərdim heç olmasa yaşadıqları, kökləri olan rayonlara diqqət etsinlər. Misal üçün, bizim rayonda nə qədər kənd varsa, hamısı, hamısının insanları fərlqidir. Hər kəndin öz fəlsəfəsi, psixologiyası, ləhçəsi, bədən dili, bayram, yas, toy adətləri var. İndi belə olan təqdirdə koreyalılar azərbaycanlılarla, azərbaycanlılar almanlarla, almanlar ekvadorlularla eyni ola, eyni səviyyədə düşünə, hərəkət edə, eyni kapitalizm və eyni sosializm qura bilərlər?!

Şimali Koreyanın tarixi haqda, koreyalı insan haqda nə bilirsiz?

Koreya dünənə kimi Yaponiyanın koloniyası, köləsi olub. SSRİ-nin İkinci dünya müharibəsində tarixi qələbəsi həm də bütün imperializmə zərbə vurdu, onlarla xalq kolonial boyunduruqdan canını bir təhər qurtara bildi. Və çox vaxt SSRİ-nin köməyilə.

Həmin şəraitdə, şərtlərdə, üstəgəl ABŞ-ın faşistlərdən heç də geri qalmayan qəddarlıqla həyata keçirdiyi hərbi müdaxilədən müdafiə şəraitində yaranan Şimali Koreya məcburən qapandı - bu, bir refleks idi. SSRİ dağıdılandan sonra Şimali Koreyanın ümumiyyətlə seçimi qalmayıb. Hər cür iqtisadi təzyiqlərə, sanksiyalara məruz qalan ölkədir, mövcud şəraitdə onların varlı olmağa şansı yoxdur. Onsuz da qıt olan ölkə büdcəsinin əsas hissəsini hərbi sahəyə ayırmağa məcburdular. Şimali Koreyadakı mövcud quruluş zəifləyən kimi asanlıqla ABŞ-a yem olacaqlar.

Biz Şimali Koreyanın özəllikləri haqda demək olar ki heç nə bilmirik. Hər halda oranı idarə eliyən adamlar yerli insanları daha yaxşı tanıyırlar, oradakı şəraiti daha yaxşı bilirlər. Şimali Koreyanın liderlərını dünya burjua KİV-ləri bambılı kimi göstərirlər və siz də buna inanırsız. Amma SSRİ rəhbərləri, Qromıko kimi siyasi akulalar onlara bambılı kimi baxmırdılar. Sizin məntiqlə belə çıxır ki, SSRİ də nə Liviya, nə Suriya ilə, nə də quruluşları və liderləri etibarsızlaşdırılan başqa ölkələrlə yaxşı əlaqə saxlamalı deyildilər.

O gün "Əsl kapitalizm" yazısında nə demişdim? Hər xalqın öz plovu var, hamısı fərqlidir, amma hamısında düyü var, kapitalizmin düyüsü də istehsalat vasitələrinə, təbii resurslara şəxsi mülkiyyətdir... Bənzər şeyi də sosializm haqda demək olar. Sosializmin düyüsü - istehsal vasitələrinə və təbii resurslara olan ictimai mülkiyyətdir. Qalan şeylər hər yerdə, hər xalqda yerli şəraitə və şərtlərə görə fərqli olacaq.

İndi hansısa şizofrenin beynində, xəyalında, ürəyində - nə bilim harasındasa - təsvir etdiyi ideal sosialist model varsa və hansısa ölkənin (misal üçün SSRİ-nin) sosializmi o modəllə tamamilə üst-üstə düşmürsə, bu, şizofrenin öz problemidir.

Şimali Koreyanın sosializmi mənim də xoşuma gəlmir, mən də istərdim vaxt eliyim, oranın sosializminin öyrənim, tənqid edim. Amma bu o demək deyil ki, mən o ölkəni ABŞ imperializminin ayaqları altına atmalıyam. Və yaxud Altay bəyə qoşulub uydurulmuş xəbərlər üzərindən o ölkəni məsxələyə qoymalıyam. Hə, orda camaat dəli kimi ölmüş liderlərinə ağlayırlar. Bizdə də 1400 il əvvəl ölmüş/öldürülmüş ərəb liderləri üçün dəlicəsinə ağlayırlar, özlərini zəncirlə döyürlər... İndi dindar yoldaşlar, dostlar inciyəcəklər, deyəcəklər ki, heç müqayisəyə yer yoxdur, bizim ayinlər sakraldır, müqəddəs şəxslər üçündür... Qardaşlar, axı onlar da öz liderlərini müqəddəs sayırlar... İndi hərənin öz müqəddəsi var, hərənin beyni, tarixi bir cür işləyir... Sənin də hisslərin var, koreyalıların da... Onlar da bizim kimi şimal xalqlarından, insanlarından fərqli emosionaldılar, istiqanlıdılar... ABŞ-da da , misal üçün, Maykl Cekson üçün, Elvis Presli üçün dəli kimi ağlayırlar... İndi nə edək?!

S.Kara-Murzanı tanıyırsız. Eşidərsiz. SSRİ, dağılması, səbəbləri haqda uzun və dərin araşdırmalar aparıb, kitablar, məqalələr yazıb. SSRİ-nin dağılması səbəbləri haqda bir məruzadə deyir ki, heç bir əsaslı səbəb yox idi. Bu yazıda vurğuladığım məsələyə dair bir fikir də söyləyir:

“Ziyalı elita, o cümlədən SovİKP, qərb solçuların getdiyi yolu getdi. Avropa kommunistləri sovet layihəsinin Qərbə köçürülməsinin imkansızlığını anladılar, lakin sovet quruluşunun SSRİ-nin özündə qəbul etməməkdə tarixi səhvə yol verdilər. “

Yanı demək istəyir ki, sovet layihəsi SSRİ üçün idi. Bu layihədən nahaq imtina edildi. İmtina edilən kimi ölkə dağıldı. Ki, bu haqda illərdir yazıram, deyirəm.

İndi bizim bu liberal solçular həmin Qorbaçovu və onun kimi antisovetçilər, "SSRİ-də əsl sosializm yox idi"çiləri xatırladırlar. Eşşək palçığa bir dəfə batar. Liberal solçular hələ batılmış palçığı analiz etməyə öyrənməyiblər, nəticə çıxarmayıblar, indi də keçiblər "Şimali Koreyada əsl sosializm yoxdur" söhbətinə...

Uzun sözün qısası, oxuduğunuz kitablardan əzbərlədiyiniz ideal sosialist modeli nə SSRİ-yə , nə də başqa ölkələrə geydirməyə çalışmayın. İdeal sosializmi ideal insanlar qurar. Siz özünüz idealsız?

Kitablarda nümunə verilir ki, mövcud şəraitə və şərtlərə uyğun o modeldən istifadə edə biləsən. Lenin yaradıcı yanaşmasaydı Böyük Oktyabr da olmayacaqdı. Lenindən ağıllısınız? Sizə görə hə, mənə görə - yox.

Qorbaçov və onun tərəfdarları kimi sovet sosializmini yaxud şimali koreya sosializmini inkar etmək yol deyil. Düzgün yol deyil.

P.S. İzahı çox uzun olan mövzudur. Bacardığımı qədər qısa elədim - belə uzun alındı. Hər halda müəyyən qədər işıqlandırdım. Nə demək istədiyimi səhifəni daima izləyənlər anlayacaqlar.


Akşin Sultanov 

"Əsl kapitalizm" haqda 2-ci hissə

Camelliya Forresti ləğəbli “əsl kapitalizm” carçısı belə bir şərh yazmışdı:

"Gənə yox yenə. Çürümüş söhbətləri kommunistlər eləyirlər, bu üzdən zibil kimi tarixin qaranlıq küncünə atılıblar. Siz kimsiz ki, hələ bir vaxt ayırıb sizin paylaşımı da oxuyum? Sosializm həmişə kapitalizmin arxasınca hürə-hürə gedir." 

Mən “yenə” əvəzinə “gənə” yazmışdım. Tez-tez elə yazıram, biz tərəflərdə “gənə” sözü istifadə edilir. Tələsik olur, bütün “xalq sözlərindən” istifadə edirəm, bura rəsmi mətbu orqanı deyil, bu haqda da bir neçə dəfə xəbərdarlıq eləmişəm ki, fikirlərin məzmunu vacibdir... Əsas odur ki, mən insanlara yalan danışmayım, səhv fikirlər aşılamayım, mövzuları düzgün işıqlandırım... Bu da guya məndə səhv tapıb... Mənim ən böyük qəbahətim elə “yenə” əvəzinə “gənə” işlətməyim olsun. Ona qalsa "gənə yox"la "yenə"nin arasında tire dayanmalıdır. Yanı belə qrammatika dəlisisənsə, öz yazına fikir ver.

Mən ona “bizdə əsl kapitalizm yoxdur” söhbətinin çoxdan çürüdüyünü demişdim. O da qayıdıb ki, kommunistlərin söhbətləri çürüyüb.

1990-larda, cəmiyyətin və iqtisadiyyatın tamamən darmadağın olduğu bir vaxtda hələ çox az adam əsl kapitalizm axtarırdı, çoxları inanırdılar ki, nə isə müvəqqəti çətinliklərdi, qısa bir müddətdən sonra Almaniyadakı kapitalizm gələcək. 2000-ci illərdə neftdən gələn dollar kütləsi Azərbaycan kapitalist elitasının yaradılmasına xidmət elədi. Və o illər SSRİ-nin dağılmasından sonra kapitalist, milyoner, ad-san, şöhrət, vəzifə sahibi olacaqlarına ümid edən, amma qulaqlarının dibini görən sağçılar və liberallar başladılar “Azərbaycanda əsl kapitalizm yoxdur” əfsanələrini yaymağa. Əsas səbəb isə artıq xalqdan “bəs kapitalizmə keçməli idik axı!, bəs keçid dövrü bitmədi?, bəs deyirdilər yollarımız qızıl örtükdən olacaq! bəs sovet həyatımız bundan min dəfə yaxşı imiş!” səsləri çıxmağa başladı. Və həmin bu müxalifətdə qalan, YAP burjua iqtidarından transfer təklifi almayan, yağlı süfrədən uzaq düşən qərbçi sağçılar və liberallar öz əməllərinin məsuliyyətini çəkməmək üçün uydurdular ki, “bəs bizdəki əsl kapitalizm deyil, əsl kapitalizm Almaniyadadır, bizdə hələ sovet hökuməti davam edir, iqtidarda olanlar da sovet adamlarıdır və kommunistlərdir...”

Bu bisavad yalan bir müddət dövriyyədə uğurla fırlandı, sadəlövh insanlar aldanmağa davam edirdilər. Biz olmasaydıq – hələ də davam edirdi. Bütün KİV-lər onların əlində, camaatın beynini rahatlıqla yuya bilirlər. Hətta bir yaşlı kommunist tanıyıram, deyirdi ki, “bizdəki əsl kapitalizm deyil”.... Ona dedim ki, bəs siz ali məktəbdə heç olmasa kapitalizmin tərifini öyrənməmisiz? Guya öyrənibmiş... Fəzail Ağamalı və onun kimi saxta kommunistlər marksizm-leninizm kafedrasının müdiri olanda, bax nəticəsi də belə olmalı idi: kommunist olan adam kapitalizmin tərifini bilmir, karyeristlər kommunist maskası taxıb, həyasızlıqla bütün vəzifələri tuturlar və yuxarıdan başlayırlar ölkəni dağıtmağa.

Nəysə...

Biz bu “əsl kapitalizm” söhbətini böyük əmək sərf edərək dağıtmağa başladıq. Elə bil ki, bir damla su dənizə qarşı gedir... Yavaş-yavaş, yavaş-yavaş insanlar ayılmağa başladı və bizim əməyimizin bu işdə rolu oldu. Həmin bu “Azərbaycanda əsl kapitalizm yoxdur” söhbətini xeyli çürütdük getdik. Bu səhifə yaranandan bu günə kimi də bu haqda burda dəfələrlə yazılıb. İndi şəxsən mənim anlamımda insan nə qədər bisavad, oxumayan, araşdırmayan, cahil olmalıdır ki, çoxdan çürüdülmüş psevdoarqumenti təzədən irəli sürür... Bununla da qalmır, mənasız söhbəti elə bir ədayla edirdi ki, sanki yeni, heç kimin bilmədiyi, indiyə kimi səsəlndirmədiyi nə isə bir fikir kəşf edib. Və iddia edir ki, kommunistlərin söhbətləri çürüyüb. Halbuki dünyanın bütün düşünə bilən, burjua xidmətçisi olmayan intellektualları insanlıq gələcəyini ancaq və ancaq sosializmlə və kommunizmlə bağlayır.

Bunların, dünən yaranan bu uşaq-muşağın beynini Elmir Mirozyev kimi bisavad liberal faşistlər yeyib. İllər öncə Elmir bəy fb-da yazmışdı ki, kapitalizm əvəzsizdir. Onda mən də cavab olaraq yazdım ki, quldarlıq dövründə Elmir bəy ağlında olan quldarlar və onların süfrəsinin qırım-qırtığını yeyən saray adamları da deyirdilər ki, quldarlıq əvəzsiz bir quruluşdur; feodalizm dövründə Elmir bəy ağılda olanlar zənn edirdilər ki, feodalizm əbədi quruluşdur. İndinin də ağıldan və savaddan kəm olanları iddia edirlər ki, kapitalizm əbədidir, sosializm isə çürük söhbətdir....

Adam Almaniya kapitalizmindən dəm vurur, deyir ki, kommunistlərin fikirlərini “zibil kimi tarixin qaranlıq küncünə atılıblar”, amma adi şeyləri bilmir... Zibil dediyi fikirləri elə Almaniyada, başqa qərb ölkələrində hələ bu gün müzakirə edirlər, danışırlar, aktuallığını qeyd edirlər... Hər dəfə böhran dərinləşəndə Marks aktuallaşır, Marksın haqlı olduğunu deyirlər, hətta kommunizmdən qorxan din xadimləri (katolik və protestant klisələrinin məhşur nümayəndələri) kommunizmi çıxış yolu kimi göstərirlər... Dünyanın bütün işıqlı zəkaları kapitalizmin çürüdüyünü və artıq dünəndə qaldığını dediyi halda adam gələcəyin fikirlərini çürümüş adlandırır.

Adamın danışıq tərzinə baxın: “Siz kimsiz ki, hələ bir vaxt ayırıb sizin paylaşımı da oxuyum?”

Mən onun bu “əsl kapitalizm Almaniyadadır” fikrinə bildirmişdim ki, bu çürümüş məsələyə dəfələrlə aydınlıq gətirmişəm, bir də yazıb avtomatik axşam paylaşımına qoyaram, axşam oxuyarsız... Cavabında mənə yazıb ... Siz kimsiniz.... Ay bala, ay uşaq, faktiki gəlib oxuyursan da.... Oxuyursan ki, şərh yazmısan... İndi mən hər kiməm... Sən gəlib oxumusan, şərh yazmısan... Mən də sənin şərhinə cavab yazdım, dedim ki, axşam oxu... Adam deyir ki, Azərbaycanda monarxiyadır, və guya bu özü Almaniya kapitalizminə layiq biridir, amma tonuna diqqət etsəz, tam bir monarx kimi danışır: “Siz kimsiz ki, hələ bir vaxt ayırıb sizin paylaşımı da oxuyum?”

Heç monarx bu qələti eləməz. Adamın eqosu şişib partlamaq üzrədir. Bu eqonun yiyəsinə iqtdar, dövlət gücü versən, İlham bəydən beş betər qəddarlıq edər...

Hələ gerisinə baxın: “Sosializm həmişə kapitalizmin arxasınca hürə-hürə gedir.”

İndi bu demək istəyir ki, “elə sən həmişə kapitalizmin arxasında hürəcəksən”, amma düzünə demir, dolayısıyla deyir: “sosializm həmişə...”

Bu da bunun qanacağı, qabiliyyəti... Bax ona görə illərdir yazıram, deyirəm, izah edirəm ki, hər bir mədəni görsənən, görsənmək istəyən liberalın içində bir faşist yatır. Bir balaca dingillədən kimi o faşistin qulağını göstərir...

Deməli biz öz fikirlərimizi dilə gətirə bilmərik. Deməli bunun əlində dövlətin gücünü versən həqiqətən də İlham bəydən beş betər asar-kəsər... Hələ bir utanmır, İlham bəyə monarx deyir...

Deməli, bunun bisavad, məntiqsiz söhbətləri bül-bül cəh-cəhidir, bizim elmi, əsaslı, dəmir arqumentli söhbətlərimiz it hürüşü...

Madam fikirlərini hürməklə anlatdı, mən də adekvat cavab verim. Həmin hürən itə bir tikə çörək verirsən, əlini yalayır. Amma bu gün dünyada istifadə edilən nə qədər hüquq varsa – 8 saatlıq iş günündən tutmuş qadın haqqlarına qədər – hamısı sosialistlərin və kommunistlərin on illər boyu apardıqları misilsiz mübarizə görə mümkün olub. Sosialistlər və kommunistlər vaxtilə kapitalizmə “hürməsəydilər” bu gün işçilər, fəhlələr hələ də 12-15 saat işləyirdi, özü də qəpik-quruşa. Bu gün Almaniyada işçilər normal yaşaya bilirlərsə, bu da bilavasitə sosialistlərin və kommunistlərin mübarizəsinə görə mümkün olub.

İlk dəfə sosialistlər və kommunistlər Leninin rəhbərliyi altında iqtidara gəldilər. Və dünyada ilk dəfə olaraq Lenin gil 8 saatlıq iş günü elan etdilər. Bu, işçilərin 12-15 saat işlədiyi dövrdə idi. Bu gün isə sosialistlər və kommunistlər 4-5 saatlıq iş günündən danışırlar. Stalin 1952-ci ildə 5 saatlıq iş gününə keçməyi planlaşdırırdı. Onun etmək istədiyini 70 il sonra Skandinaviyada sosialistlər edirlər, etmək istəyirlər. İsveçdə sosialisltərin idarə etdiyi bəzi şəhərlərdə 6 saatlıq iş gününə keçilmişdi. Sonra həmin şəhərin rəhbərliyi sağçılara keçdi və 6 saatlıq iş günü ləğv edildi. Amma gec ya tez sosialistlər və kommunistlər “hürə-hürə” 4-5 saatlıq iş gününə keçəcəklər, ya da onların mübarizəsinin nəticəsi olaraq başqaları məcburən bunu edəcək. İnsan nə qədər manqurt, nankor və cahil olmalıdır ki, sosialistlərin və kommunistlərin dünyaya verdiklərini görməsin, bilməsin, anlamasın. Və bu beyinsizliklə gəlir burda “söhbət xırdalayır”... Savadlı adamın eqosu şişəndə anlamaq olur... Manqurtun eqosunun şişməsi çox əcayib bir şeydir...
İndi biri düşünə bilər ki, bu bisavadı niyə ciddi qəbul edib bu qədər vaxt ayırdın... Ona ayırmadım. Yəqin ki, səhifəyə yeni gələnlər arasında hələ də əsl kapitalizm gözləyənlərə rast gələcəyik. Gələnlərə bu yazıları paylaşmaq üçün.

Şəkildə: hər şey, yanı bizim it kimi hürməyimiz, Paris kommunasından başlamışdı...

#Niyə #əsl #kapitalizm2


Akşin Sultanov

"Əsl kapitalizm" haqda 1-ci hissə

Camelliya ləğəbli bir yoldaş şərh yazıb:

Camelliya Forresti : Indiki siyasi rejimin kapitalizm olduğunu kim dedi sizə? Indiki rejimin adı ANARXIYA və MONARXIYADI. Əgər kapitalizm görmək istəyirsinizsə, gedin Almaniyaya, Fransaya, Avstriyaya və s. baxın. Kapitalizm nə deyir? Deyir işlə, özünçün qazan. Pis olsaydı indi gündə Avropadan intihar xəbəri gələrdi.

Bu suallara ən azı 100-200 dəfə səhifədə cavab verilib. Səhifəyə təzə gələn yoldaşlardan xahiş: səhifəni gəzin, axtardığınız bütün sualların cavabını tapacaqsız, ərinməyin. Siz özünüzə az da olsa əziyyət vermək istəmirsiz, amma başqasının vaxtını rahatlıqla almaq istəyirsiz.

Axırıncı dəfə bu məsələyə toxunuram.

Yoldaş demək istəyir ki, kapitalizm gözəl quruluşdur, sadəcə mən onu Azərbaycan vasitəsilə gözdən salıram. Yanı "bizdəki əsl kapitalizm deyil" fikrinin başqa variantı. Liberalların qərbçi qanadının nemət pənahovlarının illərdir tirajladığı primitiv fikir.

1. Niyə görə Almaniya, ABŞ, Kanada kapitalizminə istinad etməliyəm? Xeyir ola? Biz almanıq? Yoxsa kanadalıyıq? Bizim mentalitet amerikan mentalitetidir?

İllərdir qərbçi sağçılar və liberallar camaatın beynini "bizdəki kapitalizm əsl deyil, ölkəni sovet adamları, kommunistlər idarə edir, ona görə bizim kapitalizm Avropa kapitalizmi kimi deyil" yalanıyla yeyiblər. Və yuxarıdakı məktubu yazan yoldaş da elə həmin beyini yeyilmişlərdəndir.

Türkiyədə necə, əsl kapitalizm deyil? Demirsiz ki, “bir millət”? Yanı mental cəhətdən bir-birinə çox yaxın… Türkiyəni qoyub Almaniyaya niyə gedib çıxmalıyam? Tutalım, Rəcəb bəy Türkiyəni xaraba qoydu. Bəs ona qədər? Türkiyə kapitalizminin nə olduğunu elə Şabanın kinolarından tutmaq olur.

İndiyə kimi kimsə görüb ki, mən sosializm haqda danışanda SSRİ-ni, AzSSR-ini inkar edim, deyim ki, sovet sosializmi əsl sosializm deyildi və s.? Bircə dəfə də olsun imtina etmişəm sovet sosializmindən? Ki, bunu liberal solçular edirlər.... Mən isə sovet sosializmini mənfi, tənqidə layiq işləri ilə, hətta Müşviqin güllələnməsilə qəbul etmişəm, əsl sosializm adlandırmışam. Yanı sosializmi AzSSR nümunəsində göstərirəmsə, elə kapitalizmi də AR-nin nümunəsində göstərməliyəm. Axı biz norveçli, ispan, alman, kanadalı və s. deyilik. Biz nəyiksə - sosializmimiz, kapitalizmimiz odur. Burada heç vaxt, ən azından yaxın 100 ildə nə norveç kapitalizmi, nə də norveç sosializmi olmayacaq. Həm də elə alman kapitalizmi də 100 il əvvəl belə idi. Bəs keçən əsrin əvvəlində niyə Almaniyanı kommunist, socialist hərəkatı çalxalayırdı? Çünki orada işçilər 13-15 saat və çox ağır şəraitdə işləyirdilər. Bunlar Almaniya kapitalizminin təkmilləşmiş formasını görüb zənn edirlər ki, elə Almaniyada kapitalizm bütün tarixi boyu belə olub. İndi YAP burjua iqtidarı da sizə deyə bilər ki, ABŞ kapitalizmində dünənə kimi qaralarla ağlar bir avtobusda gedə bilməzdilər, qaralar kafelərdə otura bilməzdilər, küçələrdə bütün günü atışma vardı və s., indi bizə də 100 il vaxt verin, “mədəni sifətli” kapitalizm quraq.

Hələ sevinin ki, mən kapitalizmi ərəb ölkələri ilə anlatmıram. Bizdə ərəb kapitalizmi bu gün yoxdursa, bu, sırf sovet sosializmi vaxtı inkişafmızda hər sahədə xeyli məsafə qət etdiyimizə görədir. Sovet sosialzimi görməsəydik, ərəb kapitalizmindən çox cüzi fərqlənəcəkdik. Elə Rəcəb bəyin də Türkiyədə etdiyi şey kemalist kapitalizmi ərəbləşdirmək oldu.

Ərəb-islam mentaliteti ilə düşünüb, yaşayıb, heç vaxt Kanada kapitalizmi qura bilmərsən. Türkiyənin daha çox kapitalizm təcrübəsi var. Türkiyə Almaniya kapitalizmi ilə ömür boyu sız əlaqədə olub, türklər Almaniyada çox yaşayırlar, çox gediş-gəlişləri var… Türklər alman kapitalizmi qurdular? Tam əksinə, ölkədə ərəbləşmə getdikcə, kapitalizmləri də ərəblərinkinə oxşamağa başladı.

2. Siz ya tarixi bilmirsiz, ya da analiz etməyi bacarmırsız. Adlarını çəkdiyiniz ölkələrdə 40-50 il əvvələ qədər kapitalizm bizimkindən də qəddar, vəhşi, dağıdıcı idi... Bu haqda dəfələrlə səhifədə deyilib, gələcəkdə də, fürsət düşdükcə deyiləcək.

3. Qərb kapitalist ölkələrin yüksək rifahının başlıca səbəbi odur ki, qeyri-qərb dünyanı əsrlər boyu istismar ediblər. Bu gün də davam edir. SSRİ-ni nə üçün dağıtdılar? Onlara öz mallarını satmaq üçün bazar lazım idi. Təkcə Azərbaycanda sovet sosializmi vaxtından qalma minlərlə zavod, fabrik dağıdıldı... Misal üçün, Bakı kondisioner zavodu 16 min insanımıza iş, çörək, havayı mənzil və s. imtiyazlar verirdi, zavodun məhsulu 44 ölkəyə ixrac edilirdi. Zamanına görə ən yüksək texnologiyalardan geri qalmırdı. İndi biz xarici kapitalistlərin kondisionerlərini alırıq... Eləcə də soyuducu, başqa məişət avadanlıqları... Bakı həm soyuducu istehsal edirdi, həm ət çəkən maşın, sok çəkən... nə desəz.... Öz istehsalı olmayan ölkə kölədir. Bizə isə "müstəqillik" adı altında əsl köləlik verdilər, təbii resurslarımızı dəyər-dəyməzinə daşıyıb qurtardılar.
Qərb kapitalist ölkələrin yüksək rifahı həm də vaxtilə social sahədə SSRİ ilə apardıqları rəqabətlə bağlıdır. Dünyada ilk dəfə pulsuz səhiyyə və pulsuz təhsil SSRİ-də tətbiq ediblər…. Qadın haqqları, hamilə haqqları, ana haqqları və s. – hamısı dünyada ilk dəfə SSRİ-də qanunlarda təsbit olunub. Və Qərb də öz ölkələrindəki communist hərəkatınının, xüsusilə 2-ci dünya müharibəsindən sonar, artmasından qorxaraq social sahədə xalqın vəziyyətini yaxşılaşdıran addımlar atmağa başladı.

Vacib səbəblərdən biri: Qərb kapitalizmi əhalidə pul olmasa inkişaf edə bilməz. Kapitalizm istehlakçılıq fəlsəfəsi deməkdir. Daimi və daha çox istehlak eləməlisən. Kapitalistin gəliri sırf əhalinin istehlakçılığından asılıdır. Axı mal istehsal eləmək bir şey, malı bazarlamaq başqa… Loru dildə desək, camaatda pul yoxdursa, sənin istehsal etdiyin malı heç kim almayacaq və sən bankrot olacaqsan. Bu cür krizis vəziyyətlərə kapitalizm çox düşüb. Misal üçün, 1920-ci illərin sonu, 1930-ların əvvəli ABŞ-dakı Böyük Depressiya… Kapitalistlərin malları ambarlarda, mağazalarda tığ verirdi, amma alan yox idi. Çünki camaatda pul yox idi. Kapitalist isə malının qiymətini aşağı salmaq istəmirdi, ona görə malları çaya, okeana tökürdülər, amma qiyməti aşağı salmırdılar.

Azərbaycan kapitalizmində xalqın rifahı capitalist elitanı maraqlandırmır. Çünki Azərbaycanda istehsal yoxdur. Yanı sovet sosializmi vaxtı ilə müqaisədə istehsal yoxdur. Azərbaycan kapitalizminin istehsal mədəniyyəti suyu krandan plastic qablara doldurmaqdır, yaxud şirin poroşoku suyla qatıb müxtəlif soklar düzəltməkdir. Bu da ona görədir ki, həmin suları, sokları xaricdən gətirsələr, elə qiymətə satmalı olacaqlar ki, camaat ala bilməyəcək.
Azərbaycana pul Rusiyadan axır, rayon əhalisi Rusiyadan göndəriilən pulları xərcləyir. Bakıda da neft gəlirlərindən xərcləyirlər - özləri, əqrabaları, onlara xidmət edən adamlar, müğənilər, məşuqələr və s.... Müəyyən sosial qrup neft gəlirindən bu və ya digər yolla "haqqını" götürür.

Bir nömrəli səbəb isə - mentalitetdir. Bizim “xalq dözümlü xalqdır” elə-belə deyilməyib. Bizim dözdüyümüz şeylərin 1% almanlar dözməz. 1905-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyətinə görə, siyasi fikirlərinə görə cəmi 1(!) nəfər polisə düşüb. Onu da sübutların olmadığına görə buraxıblar. Amma həmin dövrdə ermənilərin bir neçə təcrübəli, Osmanlını, İranı, Rusiyanı, hətta Avropanı alt-üst edən partiyaları vardı… Bənzər şeyi gürcülər haqda etmək olar. Bax elə ona görə də həm Ermənistan, həm Gürcüstan kapitalizmi də Azərbaycan kapitalizmindən fərqlənir. Misal üçün, Ermənistanın neft gəliri yoxdur, amma müəllimlərinin maaşı daha yüksəkdir.

4. ABŞ-ın Federal rezerv bankı və dollar çap edən maşını var. Sizin? Dollardan istifadə edən bütün ölkələr onlara xərac verirlər. Dollardan asılı olan bütün ölkələr faizə otuzdurulub. Qlobal güclərin dayatdığı qaydaları pozan ölkəni əzirlər. Azərbaycanın bujua elitası bütün qlobal güclərə xərac verir, ona görə bizə hərbi müdaxilə etməyiblər. (Qəddafinin, Səddamın və s. öldürülmə səbəbləri onların diktator filan olması deyil. ABŞ daha diktator Səudiyyə Ərəbistan liderlərilə çox yaxşı münasibətdədir..)

Və s...

Unutduğum nə qaldısa yoldaşlar əlavə eləsin..

Qulağınıza sırğa edin: Azərbaycanda heç vaxt alman kapitalizmi olmayacaq. Bundan ötrü gərək azərbaycanlılar dönüb alman olsunlar. Biz hələ küçəyə zibil atmağın planetə və özümüzə nə qədər zərərli olduğunu, nə qədər mədəniyyətsiz bir şey olduğunu dərk etməyə başlamamışıq…. Bizdə hələ sovet sosializmindən qalma milyonlarla ağacı kəsməklə məşğuldular. Almaniyada isə hər ağacın nömrəsi var. Ən azı ona görə ki, Almaniya çoxdan imperial qüvvə olub və başqa ölkələrin, xalqların ağaclarını, meşələrini qırmağa alışıb. Hələ bu gün də davam edir. Almaniyada günümüzdə Rusiyadan ağaclar gətizdirirlər kamində yandırmaq üçün... Yanı bu "müstəqil" kapitalist Rusiya Qərb üçün xammal ölkəsidirsə, bizim Azərbaycandan danışmaq ümumiyyətlə güləməlidir... Çox yox, cəmi yüz il əvvəl, elə bu vaxtlar Almaniya imperializmi Qafqazda dolaşırdı, Almaniya Azərbaycan uğrunda, Bakı nefti uğrunda mübarizə aparırdı.

Avropanın özündə də kapitalizm fərqlidir. Yunanıstanı niyə demirsiz? Yunanlar almanlar kimi yaşayırlar?

Kapitalizm – xüsusi mülkiyyət deməkdir. Vəssalam! İstehsalat vasitələrinə xüsusi mülkiyyət. Təbii resurslara xüsusi mülkiyyət...

Götürək plovu. Hərə plovu bir cür bişirir. Biz, özbəklər, kürdlər, iranlılar və s... Amma hamısının plovunda düyü var. Bax, kapitalizm də elə. Kapitalizmin düyüsü istehsalat vasitələrinə xüsusi mülkiyyətdir. Qalan şeylər hamıda fərqlidir, fərqli ola bilər və olacaq.

Azərbaycanda əsl, xalis kapitalizm var. Bunu inkar etmək savadsızlıqdan başqa bir şey deyil. Bunun detallarını da dəfələrlə səhifədə izah etmişəm. İmkan düşər – yenə edərəm.

O ki qaldı bəsit "Kapitalizm nə deyir? Deyir işlə, özünçün qazan. Pis olsaydı indi gündə Avropadan intihar xəbəri gələrdi." söhbətinə...

1-si, elə sosializm də "işlə, qazan" deyir. Amma sosializmdə işləyib özünə qazanırsan, kapitalizmdə kapitalistə, kapital sahibinə. İndi həmin Almaniya, Avstriya və s. mədəni sayılan ölkələrdə kapitalizm belədirsə, sosializmin nə qədər hər kəs üçün eyni rifahlı bir quruluş olduğunu, olacağını təəsvvür edin. Sosializm isə Almaniyada da, Avstriyada da gec ya tez, amma mütləq olacaq.

2-si, elə Azərbaycanda da işləyən qazanır... amma necə iş tapır, necə işləyir, necə qazanır - bu , artıq yerli şəraitə və şərtlərə görə olan nüanslardı.

3-sü, elə Avropada da intiharlar olur. Avropanın da hər gün 2-3 və hətta daha çox intiharlar olan kapitalizm dövrü olub. Bu gün də var, sadəcə biz oradakı hadisələri yaxından izləmirik. Bizim məqsədimiz Avropanı ifşa etmək deyil ki! Bundan ötrü AzTv var.
Və Almaniyada, Avstriyada, digər Avropa ölkələrdə bizim kimi düşünən çox sayda adam var. Baxın, onlar rifahlı sayılan kapitalist ölkələrdə yaşayırlar, amma kapitalizmə qarşıdılar. Ona görə bizim qərbpərəst sağçılar və liberallar nahaq yerə ağızlarının suyunu Avropa kapitalizmi üçün axıdırlar. Avropa əhalisinin ən azından bir qismi öz ölkələri haqda fərqli fikirdədilər. Əgər bu gün Avropada güclu sol varsa, bu, kapitalizmə qarşı olan mənfi reaksiyaya görədir.

Sosialist və kommunist ideyalar elə kapitalizmini nümunə kimi göstərdiyiniz Almaniyada yaranıb. Təsəvvür edək ki, misal üçün, Marks Almaniya, Britaniya kapitalizminə baxıb məqalələr, kitabalar yazır, çışıxlar edir... Və həmin bu zavallı "Azərbaycanda əsl kapitalizm yoxdur"çular Marksa yaxınlaşıb deyirlər: əşşi sən düz eləmirsən, Almaniyadakı əsl kapitalizm deyil, gəl səni aparaq başqa planetə göstərək əsl kapitalizmin cənnətini..." Marks bütün yazdıqlarını əsl kapitalizmi müşahidə edib yazıb. Marksın yazdıqları bu gün də aktualdır. Sabah da aktual olacaq. İnsanlığın gələcəyi sosializm və kommunizmdir. Jak Freskonun lahiyələrində də bunu görmək olar. O ki kommunist deyil, ideyalarını siyasiləşdirmir.... Sadəcə dərrakəli şəxsiyyətdir, "kommunizm" və "sosializm" sözlərindən istifadə etmədən sosialist və kommunist cəmiyyətləri təsvir edir.

#Niyə #əsl #kapitalizm


Akşin Sultanov
Rumıniyda Çauşeskunun vaxtında sosializm olubmu?
Bir yoldaş soruşur.
Bu “həqiqi sosializm” və “əsl kapitalizm” mövzusunda dəfələrlə yazmışam, üstəlik üç uzun yazı yazmışdım – SSRİ və Şimali Koreya misalında. Oxumayanlar aşağıda, bu yazının sonunda yerləşdirdiyim linklərdən girib oxuya bilərlər.
Əlavə olaraq bunları deyəcəm.
Həqiqi sosialistlərin/kommunistlərin iqtidara gəlməsi, iqtidarı götürməsi olduqca çətin məsələdir. Kapitalistlər, kapital sahibləri qanı su yerinə axıdar, amma asanlıqla kapitallarından və kapitalizmdən imtina etməzlər.
Daha çətini – iqtidara gələndən sonra sosializm quruculuğudur. Bu, çətinliyi qısa söhbətlə izah olunmayan prosesdir. Təkcə kapitalistlər deyil, kapitalist olmayan, amma kapitalist olmaq arzusuyla yaşayanlar, kapitalistlərin süfrələrindən yağlı tikə yeyənlər, hər cür vətən xaini, parabaş, manqurt, cahil, parazit, fırıldaqçı, yalançı, saxtakar, bir sözlə mənəviyyatsız olan şəxslər sosialzim quruculuğuna müqavimət göstərəcəklər, müxtəlif təxribatlar və sabotajlar, müxtəlif cinayətlər törədəcəklər ki, sosializm quruculuğunda uğurlar olmasın, işlər büdrəsin, xalq narazı olsun… Bax, həmin bu müqavimətin kəskinləşməsiylə Stalin 1920-ci illərin sonunda, 1930-cu illərdə, hətta 1940-ci illərdə qarşılaşmışdı. Əks-inqilabçılar yatmır, busqudadır, öz mənfur niyyətlərini həyata keçirtmək üçün girəvə gözləyirlər.
Ömründə bircə dəfə də olsa qarşısına gələn yeməyin necə bişdiyini, hansı inqredientlərdən bişdiyini, hansı əməyin hesabına başa gəldiyini düşünməyən, düşünməyi belə ağlına gətirməyən, partlayacaq səviyyədə eqosunu şişirtmiş, özünü solçu zənn edən meşşanlar Stalinə dil uzadanda yəqin ki, özlərini Stalindən daha böyük və dəyərli şəxsiyyət hesab edirlər. Onların ağlı o qədər qıtdır ki, elə bilirlər “gəlin sosializm quraq" deməklə hamı güllə-çiçəklə meydanlara, küçələrə axışacaq, solçusuyla, sağçısıyla, liberalıyla, dəlisiylə, parabaşıyla, fırıldaqçılarıylar… - hamı əl-ələ verib yallı gedəcək. Bəli, onlar üçün sosializm gedonistik orgiyada birlikdə yallı getməkdir. Həmin "solçuların" işçi sinifinin minilməyində rolu az deyil.
Bütün yuxarıda sadalananlardan ən çətini bilirsiz nədir? Qurduğun sosializmi göz bəbəyin kimi qorumaq. Nə vaxta kimi ki, ABŞ adında dövlət var, nə vaxta kimi ki güclü kapitalist ölkələri var, qurduğun sosializmin üstündə əsəcəksən, daim, hər dəqiqə gözü açıq, diqqətli olacaqsan. Kapitalizm insanların mənəvi zəifliklərinə, əxlaqsızlığına, heyvani instinktlərinə mərkəzlənir, sosializm isə, tam tərsi, insanın mənəvi gücünə, əxlaqına, insan sosiumuna xas şərəf və ləyaqət anlayışına… Elə buna görə də sosializmi dağıdan amillər, aspektlər kapitalizmi gücləndirir, sosializmi dağıdan neqativlər kapitalizmdə pozitivə çevrilir.
Rumıniyada sosializm olubmu? SSRİ-də sosializm olubmu? Bu mövzuların subyektiv tərəflərini, Qorbaçovun SSRİ-nin dövlət gücünü istifadə edərək sosialist düşərgəni və SSRİ-nin özünü necə dağıtmasından çox danışmışıq.
İndi az danışdığımız, sətir arası mənalarda izah elədiyimiz söhbəti konkretləşdirəcəm.
SSRİ sosializmdən, sovet sosializmindən imtina etdiyi üçün dağıldı. Çauşesku rumın sosializmi prinsiplərini pozduğuna görə zəif düşdü və Qorbaçovun ABŞ-la birgə Rumıniyanı qarışdıraraq hərbi dövlət çevrilişi etmələrini, özünün və həyat yoldaşının istintaqsız-məhkəməsiz-müdafiəsiz güllələnməsini ASANLAŞDIRDI.
1970-lərdə, Heydər Əliyev AzSSR-ə rəhbərlik edəndə rüşvət yayılmağa başladı. Bənzər proseslər Orta Asiya respublikalarında və Gürcüstanda gedirdi. Rüşvət deyəndə ki, bu günkü rüşvət və korrupsiya məbləğləri ilə müqayisə edəndə, çox gülünc bir “hörmətdən” gedir söhbət.
1980-lərdə eyni proseslər, amma çox cüzi səviyyədə Rusiyanı, Belorusu, Ukraynanı, Ermənistanı bürüdü. Rusiya və Belorus ümumiyyətlə SSRİ-nin dağıdılması rəsmiləşənə qədər demək olar ki, rüşvətsiz yerlər idi. Bu günkü dünya ilə, inkişaf etmiş və mədəni sayılan Qərb kapitalist ölkələri ilə müqayisədə Rusiyada və Belorusiyada rüşvət və korrupsiya sıfır səviyyədə idi. Amma yenə də bütün bu cüzi də olsa rüşvət və korrupsiya SSRİ-nin mənəvi dəyərlərini eroziyaya uğradırdı. Görürsüz, milyardlarla rüşvəti-korrupsiyası ölçülən ABŞ, Türkiyə, Ukrayna, Azərbaycan, Ermənistan, Qazaxstan və s. ölkələr dağılmır.
SSRİ-də Xruşşovun başlatdığı antistalinist və antisosialist proseslər 1970-lərdə rüşvətin və korrupsiyanın yaranmasıyla nəticələndi. O neqativ hallar indikiylə müqayisədə çox komik bir səviyyədə olsa da ölkəni və sovet sosializmini zəiflədirdilər. Niyə? Çünki rüşvət və korrupsiya sosializmin təbiətinə yaddır, həmin halların çox cüzi belə səviyyədə olması kifayətdir ki, Qorbaçov kimi vətən xainlərinin işini asanlaşdırsın.
Əgər sosialist cəmiyyətdə qəpik-quruş səviyyəsində olsa da rüşvət və korrupsiya halları varsa, cəzasız qalırsa, artmağa başlayırsa, deməli sosialist layihədən imtina edilib, deməli gedişat vaxtında qarşısı sərt metodlarla alınmasa mütləq sosializmin dağıdılmasıyla, kapitalizmin bərpasıyla bitəcək.
SSRİ sosialist olduğuna görə deyil, sosializmə yad halların bir sürü meşşan yetişdirdiyi və əsl sovet insanlarının sayının azaldığına görə dağıldı. Başqa sözlə, SSRİ-də burjua təfəkkürünün yayılması Qorbaçovun və ABŞ-ın işini asanlaşdırdı. Trotskistlərin dediyinin tam əksinə, sosializm bir ölkədə, ayrı-ayrı ölkələrdə mümkündür və sosializmmin bütün bərqərar olması mütləq və mütləq ayrı-ayrı ölkələrdən sosializmin qurulmasından başlayacaq. Necə ki, kapitalizm və burjua-demokratik inqilablar “permanent” şəkildə baş verməyib, əvvəlcə bir, sonra tədricən ayrı-ayrı ölkələrdə baş verib. Hətta burjua-demokratik inqilabdan sonra təzədən feodalizmə qayıdan ölkələr olub.
SSRİ-nin dağılması, dağıdılması Trotskini haqlı çıxarmadı, yox, bu söhbətdə də onun tərfədarları yanılırlar. Sosialist düşərgə qurmuş, planetin haradasa hamısını sosialist/kommunist “virusuna” yoluxdurmuş, planetin haradasa yarısına (yaxşı mənada) nəzarət edən, hələ təkcə özü onlarla subyekt və respublikalardan ibarət (hesab elə ölkələrdən), planetin babat bir hissəsində olan SSRİ var olmağa davam edə bilərdi, var olması üçün bütün obyektiv şərtlər mövcud idi, SSRİ ancaq və ancaq sovet sosialist layihəsindən imtina etdiyi üçün dağıldı – vəssalam. İmtina Qorbaçovun vaxtında leqallaşdı və rəsmiləşdi – bütün məsələ bu.
Qorbaçov elə Fidel Kastronu da ABŞ-ın MKİ-sinə təhvil vermək, Kubada sosializmi məhv etmək niyyətində idi. Bəs niyə Rumıniyada, Şərqi Avropada etdiklərini Kubada edə bilmədi? Çünki Kubada sosializminin mənəvi dəyərləri güclü idi, çünki Kubada cüzi də olsa rüşvət və korrupsiya yox idi, çünki Kubada meşşan yoxdur, parazitlik eləmək istəyən meşşanlar isə suya kəllə vurub, üzüb keçirlər ABŞ sahillərinə.
Rumıniyada sosializm olubmu? Əlbətdə olub. Rumıniyada sosializmin dağıdılması, Çauşesku cütlüyünün barbarcasına cəzalandırılması eyni, yuxarıda izah etdiyim səbəblərdən asanlaşdı, mümkün oldu. Balaca mərd Kuba çaqqal ABŞ-ın təzyiqinə davam gətirə bilirsə, Kastro qardaşlarının başına Qəddafinin, Səddamın başına gətirdiklərini gətirə bilməyiblərsə, deməli Rumıniya da tab gətirə bilərdi. Ona görə tab gətirə bilmədilər ki, Rumıniyada da sosializmə xas olmayan hallar vardı. Çauşesku həmin halların kökünü vaxtında kəsmədiyi üçün cəzasını aldı. Yaxşı bəs o birilər niyə cəzalarını almadılar? Onlar Çauşesku kimi Qorbaçova və Qərb imperializminə müqavimət göstərmədilər, boyun əydilər, düşərgə dəyişdirdilər, ideologiyalarını satdılar, satıldılar. Heydər Əliyev kimi. Nazarbayev kimi. Putin kimi.
Çauşesku ömrünün sonunda qərarların alınmasında kollektivçilikdən imtina eliyib fərdçiliyə keçibsə, demək sosialist prinsipləri pozub. Necə ki, özünü demokrat kimi qələmə verən Qorbaçov kollektivçiliyi məhv elədi... SSRİ-yə rəhbərlik eləmiş şəxslərdən bir o, bir də Xruşşov idi ki, qərarları tək başına verirdi, heç kimi saymırdı, heç kimlə hesablaşmırdı, amma həmin bu iki şəxs özlərini demokrat, digər sovet rəhbərlərini isə diktator kimi qələmə veriblər.
Demokratiya sosializmə xas bir şeydi, kapitalizmə deyil. Kapitalizmdəki burjua demokratiyasıdır, bir qrup adamın, kapitalist elitanın haqqlardan geninə-boyuna istifadə edə bildiyi demokratiyadır. Kapitalizmin demokratiyası burjua klanları üçündür, burjua klanlarının öz aralarında ölkənin sərvətlərini bölmək uğrunda apardıqları mübarizəsi çərçivəsində olur. Sosializmdə isə demokratiya işçilərin hüquqlarını hakim edən quruluşdur, ona görə onun adı işçi sinifinin diktaturasır. Kapitalistlər bicdilər, söz oynadaraq öz kapitalist diktaturasına demokratiya deyirlər.
Çauşesku nə dərəcədə diktator olub? Sosialist/kommunist üçün diktator, kapitalizm müstəvisində baxanda isə demokrat olub. Hər halda onun sosializm prinsiplərinə tam sadiq qalmaması nə sosializmin nə isə pis bir şey olduğu anlama gəlmir, nə də ki, Trotskistləri haqlı çıxarmır. Təkrar edirəm: sosializm paradiqmasından az da olsa çıxmağı onun Qərbin və Qərbin maşası olan antikommunist Qorbaçovun işini asanlaşdırdı, mümkün elədi.
Çauşeskonu "diktator" yarlığıyla beyinlərə, xüsusilə böyüyən nəslin beyninə yerilməsinin səbəbi aydındır: sosializmi, sosialist rəhbəri gözdən salaraq camaatı sosialist ideyalardan uzaq tutmaq, Çauşeskonun öldürülməsinə haqq qazandırmaq.
Amma yenə də nisbilik, müqayisə öz işini görür. Bu gün elə azərbaycanlılar var ki, “əşşii, mən kommunizmi SSR-də gördüm” deyir. Son dörddə bir əsrdə yaşadıqlarından, gördüklərindən sonra müqayisə eliyir, bu nəticəyə gəlir ki, hələ sosializmdən imtina etməyə başlayan SSRİ (heç demə!) kommunist ölkə imiş.
İşə bir baxın, liberal solçular və trotskistlər iddia edirlər ki, sovet sosializmi sosializm deyil, amma dərrakəsi olan, özü də sovet sosializminin qüsurlu, rüşvətli vaxtını görmüş adamlar deyir ki, "biz sovet vaxtı kommunizmi yaşadıq".
Rumıniyada da bütün yaşananlardan sonra əhalinin 60-70 % anlayıb ki, Çauşeskunun vaxtında sosialist cənnətdə imişlər, bilmməyiblər, anlamayıblar, dəyər verməyiblər. Bax belə…
Xruşşovun fəaliyyəti Avropada kommunist hərəkatına sarsıdıcı zərbə vurdu. Amma yenə də Rumıniyada amerikan qladayoçularının hərbi çevriliş etməsi mümkün deyildi.
Çauşeskunun son illərdə sosialist prinsiplərə tamamilə müvafiq fəaliyyət göstərməməsi Rumıniyada əks-inqilaba təkan verə bilməzdi. Bundan ötrü gərək ya Çauşesku özü yuxarıdan əks-inqilab etməli idi, Qorbaçov kimi, ya da xarici kapitalist ölkələr Rumıniyanı açıq işğal etməli idi. Rumıniyada əks-inqilab bütün amillərin birləşdiyi vaxt baş verə bildi:
1) Xruşşovun dağıdıcı fəaliyyəti nəticəsində Avropada kommunizm gözdən düşdü; Diqqət edin, "repressiyaların" pik vaxtında belə Avropada kommunizmə böyük sevgi vardı. Çünki Avropalılar SSRİ-nin nailiyyətlərini görürdülər, sovet işçilərinin onlardan nə qədər yaxşı yaşadıqlarını görürdülər, və o vaxt Xruşşov hələ Stalin repressiyaları haqda əfsanələr uydurub dünya ictimaiyyətinin, burjua KİV-lərin, burjua intellektualların ağzına saqqız eləməmişdi.
2) Çauşesku nümunəvi bir sosialist, kommunist imicinə sahib deyildi, sosialist prinsiplərini də buraxmışdı hərənin öz öhdəsinə. Sosialist/Kommunist lider özü sosialist prinsiplərdən, kommunist əxlaqdan uzaqlaşırsa, ölkənin işçi sinifindən əxlaqlı kommunist olmaq tələb edə bilmir;
3) Qorbaçov SSRİ-nin dövlət gücündən sui-iatifadə edərək ABŞ-la birləşib Rumıniyada dövlət çevrilişi edə bildilər. Halbuki Rumıniya sosialist olaraq qalsaydı, Çauşesku sosialist prinsiplərə tam sadiq olub, cəmiyyəti də sosialist əxlaqa sıx bağlı saxlasaydı, Qorbaçov ABŞ-la birgə belə orada dövlət çevrilişi edə bilməyəcəkdilər. Kuba buna nümunədir.
Həqiqi sosialistlər və kommunistlər Çauşeskoya sahib çıxmalı, onu burjua KİVlərinin və intellektuallarının yalanlarından və böhtanlarından qorumalıdırlar.
Qəddafini muzdlu terrorçulara öldürttürəndə dünya burjua KİV-ləri ABŞ-ın əməllərinə haqq qazandırmaq üçün onun haqda külliyən yalan məlumatlar tirajlayırdılar. Burju KİV-ləri, o cümlədən Azərbaycandakı qərbçi burjua KİV-ləri Qəddafini həyasızsacına ləkələyirdilər. İnsanlar sevinməli və ABŞ-a təşkkür etməli idi ki, Qəddafi kimi iblisi məhv etdi... Manqurtlar həmin təbliğatı yedi. Hələ də o təbliğatın təsiri altından çıxmayanlar, çıxa bilməyənlər var.
Çauşesku haqda çox yalan danışa bilmirlər. Çünki tutarlı bir şey tapa bilmirlər, nə yazsalar inandırıcı çıxmayacaq. Çauşeskunu etibarsızlaşdırmaq, gözdən salmaq üçün cəmi iki yalandan istifadə edirlər. Biri həyat yoldaşı ilə bağlıdır. Hətta indi parabaşlar var ki, onu hörmətli cənab İlham Əliyevin yoldaşı ilə müqayisə edirlər. Tamamilə yanlışdır!
Yelena Çauşesku kəndli ailəsində doğulub, 1937-ci ildən kommunist olub, Avropa faşistlərinə qarşı mübarizə aparıb, elə həmin mübarizə əsnasında əri ilə tanış olur. Bəli, onu 1981-də baş nazirin müavini təyin edirlər. Əslində gərək etməməli idi. Stalin etməzdi. Bağırov, Nərimanov, Lenin də etməzdi... Görünür, adam yaşlananda arvadını daha çox istəməyə başlayır. Əlbətdə o baxır kişiyə, baxır qadına... Həyat yoldaşını vəzifəyə təyin elədiyi üçün adamı məhkəməsiz güllələyirlər? Burjua təbliğatına görə hə, Çauşesku bu hərəkətinə görə diktator idi və ölməli idi. Yaxşı sizin, ay şərəfdən və ləuaqətdən məhrum intellektuallar, ABŞ-ın prezidenti Tramp bütün ailə üzvlərinə dövlət vəzifəsi verib. Niyə onları güllələmirsiz?
Çauşesku cütlüyü toyda, barda, diskotekada tanış olmayıblar, Avropa faşistlərinə qarşı aparılan partizan hərəkatında, yanı ölümlə qalım arasında get-gəldə tanış olublar, bir-birini seviblər. Birlikdə mübarizə aparıblar, sosialist Rumıniyanı birlikdə qurublar... Böyük vəzifə tutmaq bəlkə də Yelena Çauşeskunun haqqıydı - alın tərilə qazandığı haqqı. Siz onun vəzifə tutmasını deyil, vəzifəsini necə icra etdiyini müzakirə etməlisiz. Vəzifəsini isə indiki kapitalist Rumıniyanın dövlət və hökumət xadimlərindən min dəfə yaxşı icra eliyib. İndikilərdən fərqli heç nə oğurlamayıb. İndikilər bütün qohumlarını işə düzəltməsələr də, milyardlar oğurlayanda qohumlarının köməyindən istifadə edirlər. Kapitalist ölkələrdə baş verənlərin fonunda Yelena Çauşeskonu vəzifəyə təyin edilməsi məsum bir davranışdı.
İnsanların şüurunu manipulyasiya etmək üçün istifadə edilən ikinci böyük yalan Çauşesku tərəfindən aşağıda şəkildə gördüyünüz sarayın tikilməsidir. Özüm izləmişəm, Türkiyə telekanallarının hansındasa Çauşeskudan Qərbdə çəkilmiş bir "sənədli" film verirdiilər. Orda həmin bu binanı elə təqdim edirdilər ki, sanki Çauşesku özünə şəxsi ev, mülk tikirdi.
Çauşesku parlament binası tikirdi, adını da "Xalq evi" qoymuşdu. İndi adını dəyişib "Parlament evi" qoyublar. Çauşesku burjua siyasətçiləri kimi tikintidən pul mənimsəmirdi, smetasını artırmırdı... Çauşeskunun niyyətində bir şey vardı: "Xalq evi" bir memarlıq sənəti, nümunəsi olmalı idi. Tikintiyə 20 min işçi cəlb edilmişdi, bütün materiallar da sırf Rumıniya istehsalı idi. Yanı Çauşesku bu layihə ilə ölkə iqtisadiyyatının bir çox sahələrini canlandırmışdı. Çauşesku qoca adam idi, bilirdi ki, öləcək, və o sarayda başqaları oturacaq. 1989-da, Çauşesku öldürüləndə, tikinti hələ tamamlanmamışdı, bəzi təmir işləri qalmışdı. İndi il 2017 - o binanın hələ də təmir olunmamış yerləri qalıb. İndi özünüz düşünün, bir var sosialist lider Çauşesku, nəhəng bir tikintini 5 ildə başa çatdırdı, bir qara qəpik belə mənimsəmədi, bir də var 1989-dan bəri burjua liderlər, on milyonlarla pul mənimsəyiblər, amma sarayın hələ də təmirsiz yerləri qalıb... Hə, Çauşeskunun hər bir şeydə ancaq Rumıniya istehsalından, rumın mallarından istifadə etməsi adi hal deyil, onun bütün daxili dünyasını göstərir. Ona görə Yelena Çauşeskunun guya saçını düzəltdirmək üçün Parisə gedib-gəldiyi şaiyəyə inanmayın. Özü də bu şailəri yayan intellektualların xidmət etdiyi burjua liderlərinin arvadları, qızları alt paltarını belə gedib Parisdə sifariş edir. Yelena Çauşesku hər haldı saçını kəsdirmək üçün Rumıniyada saç ustası tapardı.


Akşin Sultanov